پديد آورندگان :
خادمي، محمد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - گروه زراعت، ايران , زعفريان، فائزه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - گروه زراعت، ايران , نظري، شهرام سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات برنج كشور - بخش اصلاح و تهيه بذر، رشت، ايران
كليدواژه :
برنج , پيشتيمار , كلريد كلسيم , عملكرد دانه
چكيده فارسي :
تكنيك پرايمينگ (پيشتيمار) بذر يكي از روش‌هاي موثر در استقرار سريع و بهبود ويژگي زايشي برنج در شرايط كشت مستقيم است. به منظور بررسي اثر پيش تيمار اسمزي و آب (اسموپرايمينگ و هيدروپرايمينگ) در بهبود عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم برنج آزمايشي در بهار سال 1398 در مزرعه پژوهشي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. فاكتورهاي آزمايش شامل دو رقم برنج طارم و شيرودي و پيشتيمار در پنج سطح شامل پيش تيمار با آب (24 ساعت)، كلريد كلسيم (پتانسيل اسمزي 1/25- مگاپاسكال در 24 ساعت)، كلريد پتاسيم (پتانسيل اسمزي 1/25- مگاپاسكال در 24 ساعت)، اسيد اسكوربات (10 ميلي گرم در يك ليتر آب به‌مدت 24 ساعت) و شاهد (عدم پيشتيمار) بود. نتايج اثر رقم نشان داد درصد سبز شدن با 88 و 78 و سرعت سبز شدن با 0/2 و 0/15 در روز به ترتيب در ارقام شيرودي و طارم به دست آمد. همچنين اثر پيش تيمار بر سرعت سبز شدن در سطح احتمال يك درصد معنيدار بود، به‌طوريكه بالاترين سرعت سبز شدن در پيش تيمار با كلريد كلسيم، كلريد پتاسيم و آب به‌دست آمد كه به ترتيب 50، 36 و 29 درصد نسبت به تيمار شاهد افزايش داشت. بيشترين ارتفاع بوته برنج در رقم شيرودي تحت پيشتيمار با كلريد كلسيم، كلريد پتاسيم و آب به‌ترتيب با 107، 104 و 103 سانتيمتر به دست آمد. نتايج نشان داد كه مقدار شاخص كلروفيل لايه هاي مختلف پوشش گياهي در كليه تيمارهاي پيش تيمار در رقم شيرودي بالاتر از رقم طارم بود. بالاترين عملكرد دانه و بيولوژيك بالاتري به ترتيب با 5513 و 13223 كيلوگرم در هكتار در رقم شيرودي به دست آمد. پيش تيمار با كلريد كلسيم، كلريد پتاسيم، آسكوربات و آب به‌ترتيب 19، 14، 10 و 14 درصد نسبت به تيمار شاهد سبب افزايش عملكرد دانه گرديد. به طوركلي نتايج نشان داد پيش تيمار با كلريد كلسيم و كلريد پتاسيم موجب بهبود كاركرد بذر و در نتيجه افزايش عملكرد در شرايط كشت مستقيم برنج مي‌شود.
چكيده لاتين :
Seed priming technique (pretreatment)is one of the effective methods in rapid establishment and improvement of reproductive characteristic of rice under direct cultivation conditions. In order to investigate the effect of osmotic and water priming (osmopriming and hydropriming) on yield and yield components improvement of two rice cultivars, a factorial experiment was conducted in the research farm of Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources in a randomized complete blocks design with three replications in spring 2019. Experimental factors included two Tarom and Shiroudi cultivars and priming at five levels including hydropriming (24 hours), calcium chloride (osmotic potential of 1/25-Mega Pascal in 24 hours), potassium chloride (osmotic potential of 1/25-Mega Pascal in 24 hours), ascorbate acid (10 milligram per one liter water in 24 hours) and control (no priming). The results of the cultivar effect showed that the percentage of emergence with 88 and 78 and the rate of emergence with 0.2 and 0.15 per day were obtained in Shiroodi and Tarom cultivars, respectively. Also, the effect of priming on emergence rate was significant at one percent probability; so that the highest germination rate was obtained in priming with calcium chloride, potassium chloride and water, which increased by 50, 36 and 29 percent, respectively, compared to the control treatment. The highest rice plant height was obtained in Shiroudi cultivar under priming with calcium chloride, potassium chloride and water with 107, 104 and 103 centimeters, respectively. The results showed that the amount of chlorophyll index of different vegetation layers in all treatments of priming in Shiroodi cultivar was higher than Tarom cultivar. The highest grain and higher biological yields were obtained with 5513 and 13223 kilogram per hectare in Shiroodi cultivar, respectively. Priming with calcium chloride, potassium chloride, ascorbate and water increased grain yield by 19, 14, 10 and 14 percent, respectively, compared to the control treatment.
