چكيده فارسي :
مصرف ميزان مناسب و توأم نيتروژن و گوگرد به دليل افزايش حلاليت عناصر غذايي و جذب نيتروژن باعث افزايش عملكرد گندم مي‌شوند. بر اين اساس، آزمايش گلداني به روش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار سطح كود اوره 0، 60، 120 و 180 كيلوگرم در هكتار نيتروژن خالص با چهار سطح گوگرد بنتونيتدار 0، 200، 400 و 600 كيلوگرم در هكتار بر روي گندم رقم سيروان و آزمايش مزرعه‌اي با همان تيمارها در قالب طرح آماري بلوك‌هاي كامل تصادفي به روش كرت‌هاي يكبار خرد شده با سه تكرار در مزرعه پژوهشي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي، دانشگاه رازي كرمانشاه در سال زراعي 96-1395 اجرا شد. در آزمايش گلداني، اثر‌هاي برهم‌كنش بين نيتروژن و گوگرد و همچنين اثر گوگرد بر صفات مورد بررسي در ريشه معني‌دار نشد. بر عكس، اثر نيتروژن بر اكثر صفات از جمله طول كل، وزن خشك، تراكم و سطح ريشه در سطح احتمال 5 درصد معني‌دار بود. بيشترين مقدار اين صفات در گلدان به ترتيب 5554 سانتي‌متر، 6/24 گرم، 0/44 سانتي‌متر بر سانتي‌متر مكعب خاك و 1676 سانتي‌متر مربع با مصرف 120 كيلوگرم در هكتار كود نيتروژن بهدست آمد. نتايج آزمايش مزرعه‌اي اثر برهم‌كنش بين تيمارها را بر صفات عملكرد، اجزاي عملكرد و رنگيزه‌ها معني‌دار نشان نداد، اما اثر ساده نيتروژن و گوگرد بر اكثر صفات عملكرد و اجزاي عملكرد معني‌دار شد. مصرف نيتروژن مقادير عملكرد زيستتوده، عملكرد دانه، تعداد دانه در متر مربع و تعداد سنبله افزايش داشت. با مصرف 60 كيلوگرم در هكتار نيتروژن نسبت به شاهد بترتيب 30/6، 31/9، 19/8 و 20/0 درصد افزايش داشتند، اما بين سطوح نيتروژن 60، 120 و 180 كيلوگرم در هكتار اختلاف معني‌دار نبود. با مصرف 200 كيلوگرم در هكتار گوگرد عملكرد دانه به مقدار 8/8 درصد افزايش يافت. بهطوركلي نتايج بيانگر اين بود كه عملكرد گندم رقم آبي سيروان با مصرف 60 كيلوگرم در هكتار نيتروژن و 200 كيلوگرم در هكتار گوگرد داراي بيشترين بازده زراعي و اقتصادي بود.
چكيده لاتين :
Consumption of appropriate amounts of nitrogen and sulfur together due to increased solubility of nutrients and nitrogen uptake increase wheat yield. Accordingly, a potted experiment was conducted using factorial method in a completely randomized design with four levels of urea fertilizer 0, 60, 120 and 180 kilogram per hectare of pure nitrogen with four levels of bentonite sulfur 0, 200, 400 and 600 kilogram per hectare on wheat of Sirvan cultivar and a field experiment with the same treatments in the form of a statistical design of randomized complete blocks using split plots with three replications in the research farm of Razi University of Agriculture and Natural Resources, Razi University of Kermanshah in 2016-2017 cropping year. In the pot experiment, the effects of interaction between nitrogen and sulfur as well as the effect of sulfur on the investigated traits in the roots were not significant. Conversely, the effect of nitrogen on most traits including total length, dry weight, density and root area was significant at 5 percent probability level. The highest values of these traits in pots were 5554 centimeters, 6.24 gram, 0.44 centimeters per qubic centimeters of soil and 1676 square centimeters with 120 kilogram per hectare of nitrogen fertilizer, respectively. The results of field experiments did not show the effect of interaction between treatments on yield traits, yield components and pigments, but the simple effect of nitrogen and sulfur on most yield traits and yield components was significant. Nitrogen consumption increased biomass yield, grain yield, number of grains per square meter and number of spikes. With 60 kilogram per hectare nitrogen application compared to the control increased by 30.6, 31.9, 19.8 and 20.0 percent, respectively, but there was no significant difference between nitrogen levels of 60, 120 and 180 kilograms per hectare. With the consumption of 200 kilograms per hectare of sulfur, grain yield increased by 8.8 percent. In general, the results showed that the yield of wheat of Sirvan irrigated cultivar with 60 of kilograms per hectare nitrogen and 200 kilograms per hectare of sulfur had the highest agricultural and economic yields.
