اثر سوپرجاذب و سويه‌هاي مايكوريزا بر عملكرد كمي و ميزان انتقال مجدد ذرت هيبريد سينگل كراس 704 در شرايط تنش كمبود آب

Effect of superabsorbent and mycorrhiza strains on quantitative yield and remobilization rate of single cross704 hybrid maize under water deficit tension conditions

به­ منظور بررسي اثر مقادير سوپرجاذب و مايكوريزا بر عملكرد و ميزان انتقال مجدد ذرت تحت تأثير تنش كمبود آب، اين آزمايش به­ صورت كرت ­هاي دو بار خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار طي سال­هاي زراعي 96-1395 و 97-1396 در مزرعه­ تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي اهواز انجام شد. عامل اصلي شامل تنش كمبود آب شامل شاهد (آبياري در تمام مراحل)، عدم آبياري در مرحله 10 برگي (رشد رويشي)، عدم آبياري در مرحله گرده ­افشاني (گلدهي) و عدم آبياري در مرحله دانه­ بندي (شيري خميري) و كرت فرعي پليمرسوپرجاذب شامل شاهد يا عدم كاربردسوپرجاذب، كاربرد 100 كيلوگرم در هكتار و كاربرد 200 كيلوگرم در هكتار و كرت فرعي فرعي مايكوريزا شامل شاهد (عدم كاربرد) و كاربرد مايكوريزا بود. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد اثر برهم­ كنش تنش كمبود آب و سوپرجاذب بر عملكرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بلال، تعداد دانه در رديف، ميزان انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد معني­دار بود. بيشترين عملكرد دانه (6674/29 كيلوگرم در هكتار) مربوط به تيمار آبياري در تمام مراحل رشدي و كاربرد 200 كيلوگرم در هكتار سوپرجاذب بود. هر چند با قطع آبياري در مراحل 10 برگي، گرده­افشاني و دانه­بندي از عملكرد دانه به ترتيب به ميزان 11، 14 و 12/5 درصد كاسته شده است اما اين كاهش در اين تيمارها معني­دار نبود زيرا مصرف 200 كيلوگرم در هكتار سوپرجاذب توانست تنش كمبود آب در اين تيمارها را جبران نمايد. هم­چنين برهم­ كنش تنش كمبود آب و مايكوريزا بر عملكرد دانه، تعداد دانه در بلال و تعداد دانه در رديف معني­دار بود. به­ طور كلي با توجه به پايداري چندين ساله سوپرجاذب در خاك مي­توان بيان نمود كه كاربرد 200 كيلوگرم در هكتار سوپرجاذب و مايكوريزا در شرايط آبياري در تمام مراحل رشدي مي­ تواند موجب افزايش عملكرد دانه، اجزاي عملكرد ذرت و در كل بهبود توليد ذرت شود.

In order to investigate the effect of superabsorbent and mycorrhiza values on yield and remobilization rate of maize under water shortage tension, the present experiment was conducted in the form of split split plots in a randomized complete blocks design with three replications during the crop years 2016- 2017 and 2017-2018 at the research farm of Ahvaz Islamic Azad University. The main factor included water shortage tension including control (irrigation in all stages), lack of irrigation in 10-leaf stage (vegetative growth), lack of irrigation in pollination stage (flowering) and lack of irrigation in seed stage (milk paste) and superabsorbent polymer sub-plot included control or non-application of superabsorbent, application of 100 kilogram per hectare and application of 200 kilogram per hectare and mycorrhiza sub-sub-plot included control or (non-application) and application of mycorrhiza. The results of combined analysis of variance showed that the effect of water deficit and superabsorbent tension interaction on grain yield, one thousand-grain weight, number of grains per ear, number of grains per row, remobilization rate and remobilization share was significant. The highest grain yield (6674/29 kilogram per hectare) was related to irrigation treatment in all growth stages and application of 200 kilogram per hectare superabsorbent. Although with cessation of irrigation in 10-leaf stages, pollination and seeding reduced grain yield by 11, 14 and 12.5 percent, respectively, but this reduction was not significant in these treatments because the consumption of 200 kilogram per hectare in superabsorbent was able to compensate for the water deficit tension in these treatments. The interaction of water shortage and mycorrhiza tension on grain yield, number of grains per ear and number of grains per row was also significant. In general, due to the long-term stability of superabsorbent in soil, it can be said that the application of 200 kilogram per hectare of superabsorbent and mycorrhiza in irrigation conditions at all stages of growth can increase grain yield, corn yield components and overall production improvement.