نقش واسطه‌اي حرمت‌ خود و خودمهارگري در رابطه بين عملكرد خانواده با رفتار خريد اجباري نوجوانان دختر

The Mediating Role of Self-Esteem and Self- Control in the Relationship between Family Functioning and Compulsive Buying Behavior of Female Adolescents

رفتار خريد اجباري يك رفتار بالقوه خطرناك و اعتيادي است كه سبب مجموعه‌اي از پيامدهاي منفي روانشناختي و اجتماعي مي‌شود. از اين رو، پژوهش حاضر باهدف تعيين نقش واسطه‌اي حرمت خود و خودمهارگري در رابطه بين عملكرد خانواده با رفتار خريد اجباري انجام شد. پژوهش حاضر توصيفي و از نوع همبستگي بود. جامعه آماري پژوهش دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر نورآباد در سال تحصيلي 1398- 1399 بود. از اين جامعه تعداد 307 نفر با استفاده از روش نمونه‌گيري خوشه‌‌اي چندمرحله‌اي انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از ابزار سنجش خانواده، مقياس خريد اجباري ادواردز، پرسش‌نامه خودمهارگري و مقياس حرمت خود روزنبرگ گردآوري و با استفاده از مدل‌سازي معادلات ساختاري تحليل شد. نتايج نشان داد اثر مستقيم عملكرد خانواده بر رفتار خريد اجباري مثبت معنادار و اثر مستقيم حرمت خود و خودمهارگري بر رفتار خريد اجباري منفي معنادار است. همچنين، نتايج نشان داد كه نقش واسطه‌اي حرمت خود و خودمهارگري در رابطه عملكرد خانواده با رفتار خريد اجباري معنادار است. بر اساس يافته‌ها، مي‌توان نتيجه گرفت عملكرد خانواده، حرمت خود و خودمهارگري مؤلفه‌هاي مهم اثرگذار بر رفتار خريد اجباري در نوجوانان دختر است

Compulsive buying is a potentially dangerous and addictive behavior that causes a series of negative psychological and social consequences. So, the aim of current study was to investigate the mediating role of self-esteem and self- control in the relationship between family functioning and compulsive buying behavior. The research design was descriptive – correlational. From the female adolescents’ population of Nourabad high school students in academic year of 1398-1399, a total of 307 subjects were selected via multistage cluster sampling method and were tested by Family Assessment Device, Edwards Compulsive Buying Scale, Self- control Questionnaire and Rosenberg Self-esteem Scale. To analyze the data structural equation modeling were conducted.The results showed that direct effect of family functioning on compulsive buying behavior was significantly positive, the direct effect of self-esteem and direct effect of self-control on compulsive buying behavior were significantly negative. Also, results showed that the mediating role of self-esteem and self-control in the relationship between family functioning and compulsive buying behavior was significant. Based on the findings, it can be concluded that family functioning, self-esteem, and self- control are important factors affecting female adolescents’ compulsive buying Behavior.