اثر گازرساني به روستاهاي جنگل‌نشين بر روي ميزان مصرف هيزم و تخريب جنگل در منطقه بابل‌كنار، استان مازندران

The effect of gas transmission to forest villages on firewood consumption and forest degradation in Babolkenar region, Mazandaran province

با توجه به اينكه فعاليت گازرساني به جنگل‌نشينان در سال‌هاي اخير بيشتر مورد توجه قرار گرفته است، لذا هدف از پژوهش حاضر، بررسي اثر گازرساني روي ميزان مصرف چوب جنگل‌نشينان و تخريب جنگل در منطقه بابل‌كنار بود. براي اين منظور تعداد 168 خانوار جنگل‌نشين، 36 نفر مأمور حفاظت و 19 نفر كارشناس بخش فني انتخاب، سپس پرسشنامه‌هاي مخصوص به هر گروه تهيه شد. سپس با روش ميداني با استفاده از مصاحبه مستقيم توسط پرسشگر، پرسشنامه‌ها تكميل گرديد (بر اساس طيف ليكرت، يك خيلي كم، پنج خيلي زياد). جاده‌هاي احداثي جديد پس از گازرساني با استفاده از روش پيمايش ميداني ثبت گرديد، سپس مساحت تخريب‌شده ناشي از آن‌ها محاسبه شد. به‌منظور مقايسه نظرات گروه‌هاي مختلف مورد مطالعه از آزمون دوجمله‌اي استفاده شد. مساحت تخريب‌شده ناشي از حفاري‌ها و احداث جاده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهاي AutoCad و ArcGIS محاسبه شد. بر اساس نظرات جنگل‌نشين‌ها استفاده از گاز شهري به مقدار زيادي از قطع درختان جلوگيري كرده است (مقدار عددي چهار، بر اساس طيف ليكرت)، درحالي‌كه مأمورين حفاظت و كارشناسان بيان كردند كه گاز رساني تا حد كمي (سه) منجر به كاهش قطع درختان شد. جنگل‌نشين‌ها معتقد هستند كه استفاده از خدمات شهري باعث كاهش تخريب شد، ولي كارشناسان و مأمورين حفاظت نظر مخالف دارند. نتايج اين بررسي در خصوص برآورد ميزان حجم چوب آلات جنگي قبل و پس از گازرساني نشان داد كه نظرات هر سه گروه مورد مطالعه يكسان بود و معتقد بودند كه در شش ماه اول و دوم پس از گازرساني ميزان مصرف چوب آلات به‌طور معني‌داري كاهش پيدا كرده است. نتايج نشان داد كه پس از اجراي فعاليت گازرساني طول جاده‌ها (15385 متر) و مسيرهاي مال‌رو (30772 متر) افزايش يافت و ميزان تخريب كل سطح جنگل‌هاي منطقه حدود 12 هكتار محاسبه گرديد.

Since gas transmission to forests and forest dwellers has become more serious recently, the purpose of this study was to investigate the effect of gas transmission on the wood consumption and forest degradation by forest dwellers in Babolkenar area. For this purpose, 168 families, 36 security guards and 19 technical experts were selected and then questionnaires were prepared for each group. The questionnaires were filled by the field interviewers through the direct interview (According to the Likert scale, 1= very low, 5 = very high). New constructed roads were recorded after gas transmission using the field survey method. Then, the degraded area was calculated. The binomial test was used in order to compare the opinions of different groups. Degraded area due to excavations and road construction was calculated using AutoCad and ArcGIS software. According to forest dwellers, the use of municipal gas had largely prevented tree cutting (value of 4, based on the Likert scale), while security guards and experts stated it had slightly reduced the tree cutting (value of 3). Forest dwellers believed that the use of urban utilities had reduced the destruction; however, security guards and experts disagreed. The estimation results of the wood volume before and after the gas transmission showed that the views of all three groups were the same; they believed that the wood consumption decreased significantly in the first and second six months after the gas transmission. Results showed that the length of roads (15385 m) and stock routes (30772 m) were increased after running the gas transmission and the degraded area of the total forest area was calculated to be about 12 ha.