تحليل الگوي پراكنش فضايي مراكز آموزشي(مقطع دبيرستان) وساماندهي آن(مطالعه موردي:شهر سنندج)

Analysis of Spatial Distribution Pattern of Educational Centers (High School) and its Arrangement (Case Study: Sanandaj City)

يكي از مهم­ترين كاربري­هاي شهري كاربري­هاي آموزشي است كه توزيع فضايي مناسب آن‌ها با مقياس­ هاي عملكردي، رعايت اصول همجواري با ساير كاربري­هاي شهري و قرارگيري در پهنه ي فضايي مطلوب از جمله مواردي است كه در ايجاد و احداث آن‌ها بايد موردتوجه برنامه ­ريزان شهري قرار گيرد. در همين راستا، تحقيق حاضر باهدف تحليل الگوي پراكنش فضايي مراكز آموزشي (مقطع دبيرستان) و ساماندهي آن در شهر سنندج انجام‌گرفته است. روش تحقيق توصيفي – تحليل و به لحاظ هدف جزو تحقيقات كاربردي محسوب مي­شود. روش گردآوري داده­ ها اسنادي – كتابخانه­ اي و ميداني (مشاهده) بوده است. براي شناخت الگوي توزيع فضايي مراكز آموزشي دبيرستان از روش­هاي موران جهاني، بيضي انحراف استاندارد، ميانگين مركزي و تابع تراكم كرنل و براي سنجش ميزان سازگاري و پهنه­بندي فضايي از روش­هاي AHP-Fuzzy در قالب 19 شاخص بهره گرفته‌شده است. نتايج حاصل از ضريب خودهمبستگي موران جهاني با عدد 232/0 مثبت نشان داد كه توزيع فضايي دبيرستان­هاي سطح شهر سنندج از الگوي متمركز نسبي پيروي مي­كند و بيضي انحراف استاندارد داراي جهت شمالي – جنوبي متمايل به غرب شهر بوده كه نشان از تجمع و تمركز بالاتر واحدهاي آموزشي در مناطق مركزي و شمالي- غربي شهر مانند منطقه سه و يك شهر بوده است. نتايج به‌دست‌آمده از نقشه­ ي سازگاري نشان داد كه حدود 48 درصد از دبيرستان­هاي سطح شهر سنندج (معادل 16 مورد) در طيف سازگار و وضعيت بهينه و 6 دبيرستان معادل 18 درصد از دبيرستان­هاي سطح شهر در شرايط ناسازگار و نامطلوب نسبت به همجواري با ساير كاربري­هاي شهري قرار دارند. همچنين نقشه­ ي پهنه ­بندي فضايي شهر نشان داد كه حدود 33 درصد از مراكز آموزشي موردمطالعه در پهنه­ ي فضايي مطلوب و 12 مركز از دبيرستان­هاي موردمطالعه تحقيق (معادل 36 درصد از كل) در پهنه­ ي فضايي نامطلوب و نسبتاً نامطلوب مكان گزيني شده ­اند

One of the most important urban uses of educational centers is that the proper planning and spatial distribution of them with functional scales, principles of proximity to other urban uses and location in the desired spatial area are among the issues that should be considered by urban planners. In this regard, this study aimed to analyze the pattern of spatial distribution of educational centers (high schools) and its organization in Sanandaj. Descriptive Research Method - Analyzed and purposefully considered as applied research. The data collection method was documentary - library and field (observation). Quantitative methods including spatial analysis, spatial statistics and spatial zoning using Arc GIS 10.3 software were used to analyze the collected data. To identify the spatial distribution pattern of high school education centers, we used Moore's methods, standard deviation ellipse, central mean and kernel density function, and AHP-Fuzzy methods in the form of 19 indices to measure spatial adaptation and spatial zoning. The results of the global Moran autocorrelation coefficient of 0.223 showed that the spatial distribution of high schools in the city of Sanandaj follows a relatively centralized pattern and the standard deviation ellipsoid has a north-south orientation that is westward. The higher concentration of training units has been in the central and north-western areas of the city such as District Three and One. The results of the adaptation map showed that about 48% of Sanandaj high schools (equivalent to 16 cases) are in optimum range and 6 high schools equivalent to 18% of high schools in poor and inappropriate conditions. Also, the spatial map of the city showed that about 33% of the educational centers studied in the desirable and relatively desirable spatial areas and 10 cases (equivalent to about 30%) of the educational centers in the spatial medium and 12 secondary schools. The case study (36% of the total) was located in an undesirable and relatively undesirable spatial area. The results show that more favorable conditions for distribution of high school educational centers can be considered in planning and more suitable zones for their location and redistribution.