جنبش‌هاي زيست‌محيطي در اقتصادهاي سياسي كنوني با تمركز بر نظريۀ انقلاب خاموش

امروزه يكي از مهم‌ترين زمينه‌هاي مبارزۀ سياسي، عرصه «كيفيت زندگي» و چالش‌هاي اجتماعي همچون آلاينده‌ها و تهديدهاي زيست‌محيطي است كه درجاي خود بر پيوند جدي «امر اجتماعي» با «امر سياسي» تاثيرگذار است. در اين پژوهش، نگارنده با روش پژوهش تحليلي نظري و كمك گرفتن از شواهد تجربي در صدد پاسخ به اين پرسش است: مهم‌ترين عوامل مؤثر بر گسترش، فراگيري و جهاني شدن جنبش‌ها و اعتراضات زيست‌محيطي در چند دهۀ اخير به‌ويژه در كشورهاي پيشرفته و صنعتي غرب چه بوده است؟ مهم‌ترين عوامل در اين ارتباط (فرضيه) عبارتند از: وقوع انقلاب خاموش يا گرايش نسل‌هاي جديد، جوانان و شهروندان به ارزش‌هاي فرامادي، آگاهي فزاينده نسبت به خطرات و تهديدكننده‌هاي محيط زيست، كم‌توجهي و عدم پاسخگويي حكومت‌ها، توسعه و صنعتي شدن بي‌توجه يا كم توجه به اخلاق زيست‌محيطي، اطلاع‌رساني و هويت‌سازي در شبكه‌هاي اجتماعي سايبري و جامعه مدني جهاني براي همراه‌سازي افكار عمومي در اعتراضات. بر اساس مطالعات كمّي تجربي انجام شده و پيمايش‌هاي ارزشي جهاني، اين مطالعه به اين يافتۀ كلي رسيد كه امروزه جنبش‌هاي اجتماعي و گروه‌هاي سبز به‌مثابه مهم‌ترين چالشگران حكومت‌ها و بسيج كننده‌هاي معترضان در دو ساحت پراتيكي مبارزاتي و ساحت فكري نگرشي براي پيشبرد اهداف، پاسخگوسازي حكومت‌ها و شركت‌ها و جهاني‌سازي گفتمان و اخلاق زيست‌محيطي در «سطح حهاني» هستند كه بارزترين و فراگيرترين تجلي آن، اعتراضات چندين ميليوني در سپتامبر 2019 در جهان بود.