اثر ﻣﺤﻠﻮل ﭘﺎﺷﯽ ﺑﺮاﺳﯿﻨﻮﻟﯿﺪ ﺑﺮ ﺑﺮﺧﯽ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏ و زراﻋﯽ آﻓﺘﺎﺑﮕﺮدان (.Helianthus annuus L) در ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﮑﯽ

سابقه و هدف: آفتابگردان Helianthus annuus L. از مهم ترين گياهان روغني مي باشد كه به دليل برخورداري از درصد بالاي روغن دانه و سازگاري به شرايط مختلف اقليمي و خاكي در سطح وسيعي از مناطق خشك و نيمه خشك كشور كشت مي شود. با توجه به اينكه احتمال تنش خشكي در اين مناطق زياد مي باشد ضروري است جهت مقابله با اين تنش در اين مناطق اقدام شود. يكي از روش هاي مقابله با تنش خشكي استفاده از تنظيم كننده هاي رشد گياهي مي باشد. با توجه به اينكه براسينوليد ماده استروييدي تنظيم رشد گياهي است كه مي تواند در افزايش تحمل گياه در مقابل تنش هاي مختلف اثرگذار باشد، لذا هدف اين پژوهش بررسي اثرات محلول پاشي براسينوليد بر برخي خصوصيات فيزيولوژيك و زراعي آفتابگردان در يكي از مناطق نيمه خشك كشور بود. مواد و روش ها اين آزمايش در منطقه نورآباد استان فارس به صورت كرت هاي خردشده در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار و نه تيمار در سال زراعي 1397 اجرا شد. عامل اصلي آزمايش شامل آبياري در سه سطح بدون تنش 100 درصد آبياري كامل تنش متوسط 75 درصد آبياري كامل و تنش شديد 50 درصد آبياري كاملبر اساس تبخير از تشت تبخير كلاس، A و عامل فرعي شامل كاربرد هورمون براسينوليد در سه سطح صفر، 0/1 و 0/5 ميلي گرم بر ليترمي باشد. يافته ها نتايج نشان داد كه عملكرد، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه آفتابگردان تحت تاثير تيمارهاي آزمايشي قرار گرفتند، استفاده از 0/5 ميلي گرم بر ليتر محلول پاشي براسينوليد در شرايط تنش شديد خشكي مي تواند باعث افزايش معني داري در ميزان كلروفيل و تعداد برگ در بوته گردد، درنتيجه عملكرد، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و عملكرد روغن نسبت به تيمار شاهد افزايش يافت. بيشترين عملكرد دانه 313/3 گرم بر مترمربع در تيمار آبياري كامل و 0/5 ميلي گرم بر ليتر محلول پاشي براسينوليد حاصل شد به طوري كه 55 درصد مقدار عملكرد دانه از تيمار شاهد بيشتر بود. همچنين درصد و عملكرد روغن نيز تحت تاثير تنش خشكي كاهش پيدا كرد ولي با كاربرد هورمون براسينوليد مقدار اين دو صفت افزايش پيدا كرد. در رابطه با پرولين نيز در سطح تنش شديد بيشترين ميزان پرولين برگ در تيمار 0/5ميلي گرم بر ليتر محلول پاشي براسينوليد و كمترين ميزان اين صفت در تيمار شاهد به دست آمد. نتيجه گيري نتايج اين آزمايش نشان مي دهد كه استفاده از محلول پاشي براسينوليد در شرايط تنش شديد خشكي مي-تواند 63 درصد تحمل به خشكي را افزايش دهد. بنابراين، در شرايط تنش شديد خشكي استفاده از محلول پاشي براسينوليد مي تواند راهكاري براي افزايش توليد در گياه آفتابگردان باشد .