كليدواژه :
تحليل تطبيقي , خوشه بندي DENCLUE , پتانسيل يابي معدني , آنومالي ژئوشيميايي چند عنصري , محدوده كاني زايي خوينرود
چكيده فارسي :
شناسايي الگوهاي پراكندگي عناصر و مرتبط نمودن آنها با آنومالي‌هاي ژئوشيميايي يكي از ابزارهاي اكتشافي خصوصاً در فازهاي نيمه-تفصيلي و تفصيلي محسوب مي‌شود. روش‌هايي كه بتواند نمونه‌ها و عناصر شيميايي را بطور همزمان مورد تحليل قرار دهد، براي اين منظور پيشنهاد مي‌شود. در اين مقاله از دو روش تحليل تطبيقي خوشه‌اي (CCA) و الگوريتم خوشه‌بندي بر اساس توابع توزيع چگالي (DENCLUE) و داده‌هاي ژئوشيميايي در فاز اكتشافي نيمه‌تفصيلي منطقه خوينرود استفاده شده است. خوشه‌بندي 165 نمونه‌ي برداشت از محيط خاكي به همراه نتايج آناليز 7 عنصر مرتبط با كاني‌زايي مس- طلاي پرفيري يعني As، Au، Cu، Hg، Pb، S و Zn نشان مي‌دهد كه چهار محدوده A، B، C و D مستعد كاني‌زايي در منطقه قابل مشاهده است. در روش CCA داده‌ها به 6 خوشه تفكيك شده كه خوشه‌ها به ترتيب شامل عنصر گوگرد به همراه 57 نمونه، 61 نمونه، عنصر سرب به همراه 16 نمونه، عنصر مس به همراه 8 نمونه، عنصر آرسنيك به همراه 7 نمونه و عناصر طلا، جيوه و روي به همراه 17 نمونه است. درحاليكه نتايج خوشه‌بندي داده‌ها به روش DENCLUE شامل 5 خوشه به ترتيب به صورت گوگرد با 66 نمونه، 43 نمونه، سرب و روي با 38 نمونه، طلا و مس با 10 نمونه و آرسنيك و جيوه با 8 نمونه مي‌باشد. بخش C2 از محدوده C و بخش D2 از محدوده D به عنوان بهترين محدوده‌ها با احتمال كاني‌زايي پرفيري و محدوده A به احتمال كاني‌زايي رگه‌اي هيدروترمال پيشنهاد مي‌شود. محدوده‌هاي B و D1 نيز با احتمال كاني‌زايي رگه‌اي با نياز به اكتشاف تكميلي، پيشنهادات بعدي مي‌باشند. همچنين نتايج نشان دهنده‌ي خوشه‌بندي بهتر عناصر، انطباق بهتر محدوده‌هاي پيشنهادي براي كاني‌زايي با آنومالي‌هاي ژئوشيميايي عناصر و شرايط زمين‌شناسي منطقه مورد مطالعه از برتري‌هاي الگوريتم DENCLUE مي‌باشد. بنابراين براي ارتباط الگوي پراكندگي عناصر با آنومالي ژئوشيميايي آنها مي‌توان از اين الگوريتم استفاده نمود.
چكيده لاتين :
Identification of the element dispersion patterns and relating them to the geochemical anomalies is one of the exploration tools, especially in the semi-detailed and detailed phases. Methods that can simultaneously analyze samples and elements are recommended for this purpose. In this paper, two methods namely, correspondence cluster analysis (CCA) and density-based clustering algorithm (DENCLUE) and the geochemical data of Khoynaroud region have been used. Clustering of 165 soil samples, along with the results of the 7 elements analysis associated to the porphyry copper-gold mineralization, namely As, Au, Cu, Hg, Pb, S and Zn, shows that four A, B, C and D areas are visible with mineralization potential in the study area. In CCA method, the data are divided into 6 clusters. These clusters contain S with 57 samples, 61 samples, Pb with 16 samples, Cu with 8 samples, As with 7 samples and Au, Hg and Zn with 17 samples, respectively. While in DENCLUE method include 5 clusters in the form of S with 66 samples, 43 samples, Pb and Zn with 38 samples, Au and Cu with 10 samples and As and Hg with 8 samples, respectively. Part C2 of area C and part D2 of area D are proposed as the best areas with the possibility of porphyry mineralization and as well as area A with the possibility of hydrothermal vein mineralization. Area B and part D1 with the possibility of vein mineralization and the need for additional exploration are also likely to be the next proposals. The results also show the better clustering of the elements, better adaptation of the proposed areas for mineralization with multi-element geochemical anomalies and geological conditions of the study area are the advantages of DENCLUE algorithm. Therefore, this algorithm can be used to relate the element dispersion pattern with their geochemical anomaly.
