تأثير سطوح مختلف روشنه بر فعاليت‌هاي زيستي و آنزيمي خاك در جنگل‌هاي راش (مطالعه موردي: سري 7 شن‌رود، سياهكل)

آنزيم‌هاي خاك جنگل‌هاي هيركاني سطح روشنه شاخص‌هاي زيستي

روشنه‌ها يكي از مهمترين پديده‌هاي طبيعي در جنگل‌ها بوده و نقش مهمي در پويايي آن‌ها دارند. اين پژوهش با هدف بررسي تأثير سطوح مختلف روشنه بر فعاليت‌هاي زيستي و آنزيمي خاك در جنگل‌هاي راش سياهكل انجام شد. بدين منظور 18 روشنه در چهار كلاسه كوچك (كمتر از 200 مترمربع)، متوسط (300-200 مترمربع)، بزرگ (400-300 مترمربع) و خيلي بزرگ (بيشتر از 400 مترمربع) انتخاب شد. نمونه‌هاي تركيبي خاك از عمق 20-0 سانتي‌متري در داخل هر حفره برداشت شد. فراواني جمعيت كل باكتري و قارچ براي اندازه‌گيري فعاليت‌هاي بيولوژيكي خاك مورد شمارش قرار گرفت. فعاليت آنزيم‌هاي اسيدفسفاتاز و دهيدروژناز با استفاده از واكنش با سوبسترا و با اسپكتروفتومتر سنجش شدند. به‌منظور تجزيه و تحليل داده‌ها از آزمون آناليز واريانس و مقايسه ميانگين دانكن استفاده شد. نتايج نشان داد كه بيشترين فعاليت آنزيم‌هاي اسيدفسفاتاز و دهيدروژناز در سطح روشنه 400-300 مترمربع مشاهده شد ولي تنها اختلاف معني‌داري بين ميزان فعاليت آنزيم اسيدفسفاتاز در سطوح مختلف روشنه وجود داشت. بيشترين فراواني جمعيت باكتري‌ها و قارچ‌ها به ترتيب در سطوح روشنه كمتر از 200 مترمربع و بيشتر از 400 مترمربع مشاهده شد و از نظر آماري نيز اختلاف معني‌داري بين فراواني جمعيت باكتري و قارچ در سطوح مختلف روشنه وجود داشت. به طور كلي، نتايج نشان داد كه تأثير روشنه‌ها بر فعاليت‌هاي آنزيمي و بيولوژيكي خاك معني‌دار بوده و بيانگر اهميت و نقش روشنه‌ها در اكوسيستم‌هاي جنگلي است.

Canopy gaps are one of the most important phenomena in forests and play an important role in the dynamics of forests. The present study aimed to evaluate the effect of canopy gaps area on soil biological and enzymes activities in beech forests of Siahkal. For this purpose, 18 gaps at 4 classes small (<200 m2), medium (200-300 m2), large (300-400 m2) and very large (>400 m2) were selected. Mixed samples of 0-20 cm soil depth were taken in each canopy gap. Frequency of bacterial and fungus population for measuring of soil biological activities were counted. Acid-phosphatase and dehydrogenase activity was assessed by reaction with substrate and photometrical method. ANOVA and Duncan tests were used to analyze of data. The results showed that the highest of acid-phosphatase and dehydrogenase activities observed in 300-400 m2 class, but there was a significant difference between of Acid-phosphatase activity in different canopy gaps of area. The results showed that the highest of bacterial and fungus population observed in <200 and >400 m2 classes and there was a significant difference between of bacterial and fungus population in different areas of gaps. In general, the results of study revealed that the gaps had a significant effect on soil enzyme and biological activities and indicates the important role of gaps within forest ecosystems. Keywords: Soil enzyme, Hyrcanian forests, canopy gap, biological indices.