تشبيه ناهمساز، يك ويژگي سبكي در سروده‌هاي سيد حسن حسيني و قيصر امين‌پور

The paradoxical simile, A stylistic feature in the poems of Seyyed Hasan Hosseini and Qeysar Aminpoor

شعر دهۀ شصت به دليل شرايط سياسي- اجتماعي، به‌ويژه جنگ، از ويژگي‌هاي خاصّي برخوردار است. اين شعر از يك ‌سو انعكاس ددمنشي‌هاي دشمن بعثي و از سوي ديگر، آيينۀ ازخودگذشتگي و پايداري فرزندان اين سرزمين در نبردي نابرابر است. تكيۀ فراوان پژوهشگران بر شعر پايداري در اين دوره، گاه موجب به حاشيه رانده شدن نوآوري‌ها و آفرينش‌هاي ادبي اين سروده‌ها شده‌ است.پژوهش حاضر با درك اين مفهوم، به بررسي گونه‌اي كمتر شناخته‌شده از تشبيه با نام «تشبيه ناهمساز» در سروده‌هاي سيد حسن حسيني و قيصر امين‌پور مي‌پردازد و آن را به‌عنوان يك ويژگي سبكي مورد بررسي قرار مي‌دهد. تشبيه ناهمساز از آميزش دو تصوير تشبيه و پارادوكس از دو حوزۀ بيان و بديع پديد مي‌آيد و ازحيث ساختار و چگونگي كاربرد، سه دسته است: دستۀ اول كه در آن، مشبّه و مشبّهٌ‌به دو پديدۀ اساساً متناقض‌اند، دستۀ دوم كه در وجه شبه دچار تناقض و ناهمسازي‌اند، در دستۀ سوم مشبّهٌ‌به خود امري پارادوكسي است و اين ناهمسازي، كلّ تشبيه را تحت ‌تأثير قرار‌ مي‌دهد. نوآوري در تصوير با ساخت‌شكني در بافت تشبيه، غافلگيري مخاطب و واداشتن او به كشف زيبايي‌هاي نهفته در آن و به چالش كشيدن مرزهاي سنّتي بلاغت، از ويژگي‌هاي اين‌گونه تشبيه به‌شمار ‌مي‌رود. روش اين پژوهش، توصيفي- تحليلي است و داده‌ها با استفاده از شيوۀ تحليل محتوا بررسي شده‌اند. نتيجه نشان مي‌دهد گرايش اين شاعران به سبك هندي، تناقضات موجود در جامعه، درگيري‌هاي ذهني اين شاعران و مواردي از اين دست، از عوامل اصلي آفرينش اين تشبيهات به‌شمار مي‌روند.

The poetry in sixties has some certain features because of the socio-political environment, and especially the war. On one hand, poetry was a reflection of the atrocities of the Ba'athist enemy and on the other hand, it’s the reflection of self-sacrifice and resistance of the people of this country in an unequal battle. The researchers’ too much emphasis on the resistance poetry during this period has led to the marginalization of literary creativity and innovation in these poems. Considering this issue, the present study, investigates a less known type of simile in the poems of Seyyed Hasan Hosseini and Qeysar Aminpour and analyzes it as a stylistic feature. The paradoxical simile, is created through the combination of two concepts of simile and paradox, from two fields of rhetoric and prosody and in terms of structure and usage, there are three categories: The first category, in which tenor and vehicle are two fundamentally contradictory phenomena. The second category is paradoxical in the similarity. In the third category, the vehicle is a paradoxical item by itself and this paradox affects the totality of the simile. Innovation in the imagination by means of reconstruction in the simile format, surprising the audience and forcing him/her to discover the hidden beauty in the simile‚ and challenging the traditional rhetorical boundaries are considered as the characteristics of this sort of simile. The method in this study is descriptive-analytical and the data have been analyzed by using the content analysis method. The results show that the tendency of the poets to the Indian style‚ the conflicts in the society‚ the mental engagement of the poets and other things as so‚ are the main reasons for the creation of these similes.