ضرورت ها و الزامات نقد زيست محيطي با نگاهي به كاستي هاي آن در مقالات ايراني

Necessities and requirements of Ecocriticism with a look at its shortcomings in Iranian articles

نقد زيست محيطي كه در واكنش به بحران زيست محيطي به وجود آمد، منشا بسياري از معضلات زيست محيطي را در ريشه هاي فرهنگي آن جستجو مي كند و با پل زدن بين علم و فرهنگ سعي دارد روند روبه رشد بحران زيست محيطي را متوقف يا كند كند. اين نقد در دهه اخير مورد توجه پژوهشگران ايراني قرار گرفته است، اما به نظر مي رسد كه هنوز اين نوع تحقيقات در ايران با استانداردهاي جهاني فاصله دارد. اين نقد به علت ارتباط با مسايل سياسي و اقتصادي و بسياري از پيچيدگي هاي ديگر ظرفيت هاي خاص خود را دارد، اما از آنجا كه در ايران به بسترها و مسايل اساسي آن كمتر توجه مي شود بيشتر حالت تزييني پيدا كرده و چندان به اصول و ابعاد مختلف آن توجه نشده است. در پژوهش حاضر به منظور نزديك كردن اصول اين نقد در ايران به مفاهيم جهاني آن، با مرور آراء نظريه پردازان برجسته جهاني و ارزيابي تعدادي از مقالات منتشرشده در ايران در زمينه نقد بوم گرا تلاش مي شود مشكلات و نواقص اين نقد و نقاط قوت و ضعف آن واكاوي شود. نتيجه اين تحقيق نشان مي دهد كه عدم شناخت صحيح مفهوم بوم نقد و محيط زيست، بي توجهي به ارزش وجايگاه ذاتي جهان غيرانساني فارغ از نگاه انسان مدارانه، ناديده گرفتن جنبه هاي ميان رشته اي نقد بوم گرا، كمرنگ بودن بعد عمل گرايانه و كاربردي نقدها و انتخاب نادرست آثار براي اين نقد، بخشي از مشكلاتي است كه در ايران متوجه نقد زيست محيطي است.

The Ecocriticism that emerged in response to the environmental crisis traces the origins of lots of environmental problems to its cultural roots and, by bridging the gap between science and culture, seeks to stem or slow down the growing trend of the environmental crisis. This critique has attracted the attention of Iranian researchers in the last decade, but it seems that this type of research in Iran is still far from international standards. This critique has its own capacities due to its connection with political and economic issues and many other complexities, but since less attention is paid to its contexts and basic issues in Iran, it has become more decorative and its various principles and dimensions have not been considered. In the present study, in order to bring the principles of this critique closer to its global meanings in Iran, by reviewing the views of prominent global theorists and evaluating a number of Ecocritical articles published in Iran, the problems, shortcomings, strengths and weakness will be investigated. The results of this study show that the lack of proper understanding of the concept of eco-criticism and the environment, ignoring the value and intrinsic position of the inhuman world regardless of the humanistic view, ignoring the interdisciplinary aspects of ecological critique, lack of a pragmatic and practical dimension to criticism and the wrong choice of works for this criticism are some of the problems facing environmental criticism in Iran.