تحولات حقوق زنان در پرتو نسل هاي حقوق بشر با تاكيد بر جهان اسلام

Developments in Women's Rights in the Light of Generations of Human Rights in the World and in the World of Islam

هدف: در ادبيات معاصر در باب حقوق بشركه نگاه ليبراليستي در آن وجه غالب دارد، رهيافت عام پذيرفته شده‌اي وجود دارد كه آن­ها را به چهار نسل طبقه‌بندي مي‌كند. در اين مجموعه، نسل چهارم به محور حقوق توسعه پايدار و مؤلفه­ هاي آن توجه ويژه دارد و موضوع حقوق زنان نيز در اين فضا مطرح مي ­شود. بررسي اين تحولات در جهان و و به موازات آن در جهان اسلام، محور اصلي اين پژوهش است.اين تحولات در جهان اسلام نيز انعكاس داشته و همسويي ارزشمندي را ميان كشورهاي جهان اسلام با روند تحولات جامعه جهاني البته در چهارچوب و حفظ ارزش ­هاي اسلامي شاهد هستيم. سازمان همكاري اسلامي همانند سازمان ملل متحد، توجه خاصي را به موضوع حقوق زنان معطوف داشته است. هدف اصلي اين پژوهش، كمك به مطالعات حقوق بشري و ايجاد فضا براي نزديكي مؤلفه­ هاي حقوق بشري و توسعه در دو سطح جهاني و جهان اسلام است. روش: روش تحقيق در اين مطالعه، تكيه بر رويكرد توصيفي تحليلي دارد و در قالب مطالعه كتابخانه ­اي صورت گرفته است. تحقيق مبتني بر داده ­هاي آماري مستند است. ابتدا روند تحولات حقوق زنان در پرتو حقوق بشر و حق توسعه در سطح جهاني ارائه مي شود و سپس ضمن تأكيد بر محوريت ارزش­ هاي اسلامي در جهان اسلام، ميزان انطباق اين تحولات بر پايه ادبيات و اسناد سازمان همكاري اسلامي به­ويژه در مؤلفه­ هاي توسعه ارزيابي مي گردد؛ به عبارت ديگر جهان اسلام ضمن تلاش براي حفظ مؤلفه­ هاي ارزشي خود، به موازات تحولات حقوق بشري در جهان، مسير پيشرفت و توسعه خود را ادامه داده است. يافته ­ها: فرضيه تحقيق بر اين نكته اشاره دارد كه جهان اسلام ضمن حفظ ارزش­ هاي ديني و هويتي خود، همانند تحولات حقوق بشري در جهان به­ ويژه در بحث توسعه، پيشرفت­ هاي قابل توجهي داشته است. شايان ذكر است كه در ارتباط با شاخص توسعه جنسيتي، تفاوت معناداري ميان تحولات جهان و جهان اسلام وجود ندارد، ولي در شاخص توسعه نابرابري جنسيتي، تفاوت محسوس است كه تفاوت مزبور نه از باب بي­ توجهي جهان اسلام، بلكه ناشي از تفاوت ريشه­اي در جهان­بيني مكتب اسلام از انگاره ­هاي ليبراليستي است. نتيجه­ گيري: روند تحولات مباحث حقوق بشر و حقوق زنان در جهان و جهان اسلام، در شاخص ­هاي توسعه سير صعودي داشته است.

Objective: In the contemporary literature on human rights, there is a generally accepted approach that classifies them into four generations. The fourth generation pays special attention to the axis of sustainable development law and the issue of women's. The study of these developments in the world and the Islamic world is the main objective of this research. These developments are also reflected in the Islamic world, and we are witnessing a valuable alignment between the countries of the Islamic world and the developments in the international community. The Organization of Islamic Cooperation, like the United Nations, has paid special attention to the issue of women's rights. Method: The research method is based on a descriptive-analytical approach and is based on documented statistical data. First, the process of developments in women's rights in the light of human rights and the right to development is presented at the global level, and then the degree of compliance of these developments in Islamic world is evaluated based on the literature and documents of the Organization of Islamic Cooperation. Findings: The research hypothesis states that there is no significant difference between the world and the Islamic world in relation to the Gender Development Index, but the difference in the Gender Inequality Development Index is still noticeable. Conclusion: The evolution of human rights and women's rights in the world and the Islamic world has had an upward trend in development indicators, but in some development indicators, there is a limited distance between the world and the Islamic world.