بازنمايي ايده پيشرفت در كتاب احمد (سفينه طالبي) اثر طالبوف كاربست تحليل گفتمان لاكلو و موف

Representation of the Idea of Progress in Ahmad, the Talibov's Book With Laclau and Mouffe’s Theory of discourse

در اين مقاله از خلال تحليل گفتمان كتاب احمد نوشته طالبوف تبريزي، بازنمايي ايده پيشرفت در ادبيات دوره مشروطه مورد بررسي قرار مي‌گيرد. نشان داده مي‌شود كه چگونه متاثر از گفتمان پيشرفت تكنولوژيك، جامعه حول «تزييد صنايع مترقي» به سمت جامعه ايده‌آل حركت مي‌كند و طي كردن اين مسير مستلزم انجام تغييرات بنيادين در نحوه «تعليم و تربيت اطفال» است به نحوي كه «علم ملل متمدنه» آموزش داده شود و در عين حال با تاسيس كارخانه‌ها و شركت‌ها به «ثروت عمومي» افزوده مي‌گردد و مملكت عقب‌ماندگي خود را در دو جنبه «علم» و «ثروت» جبران مي‌نمايد. ايده پيشرفت از چهار وجه عقل‌باوري، عام‌باوري، نقش دولت و تقابل ميان آنچه هست و آنچه بايد باشد، بررسي گرديد و مشخص شد كه طالبوف قائل به تقدم خرد ابزاري به عنوان نيروي پيشبرنده جامعه‌اي است كه به واسطه جهل و تنبلي از قافله تمدني كه غرب در قله آن است، عقب مانده است. البته اين عقب‌ماندگي به لطف حكومت كارآمد و خواهان پيشرفتي كه مبتني بر قانون عمل نمايد قابل جبران است. در اين مسير اين «مهندسان وطن‌پرست»، «عالمان وطن‌دوست» و «شريعتمندان پرتلاش» هستند كه عاملان اصلي پيشرفت محسوب مي‌شوند و بايستي در برابر «تجار حمال فرنگي‌‌ها»، «مقلدان فرنگي‌مآب» و «خرافه‌پرستان تنبل» از ناموس وطن در برابر استعمار غرب دفاع كنند.

This article examines the representation of the idea of progress in constitutional literature through the discourse analysis of Ahmad, Talibov Tabrizi’s book. It demonstrates that how, with the nodal point of "progressive industrialization” in the discourse of technological progress, society moves towards an "ideal society". This requires fundamental changes in "the education of children" and teach them "science of the modern nations." At the same time, with the establishment of factories and companies, "public wealth" increases, and the country compensates for its deficiency in "science" and "wealth." The idea of progress was examined in four respects: rationalism, generalism, the role of government, and the contrast between what is and what should be. It was shown that Talibov believed in the primacy of instrumental reason as the driving force of society. The historical backwardness of society in relation to Western civilization, which can be compensated by the help of an efficient and lawful government. The main contributors to the progress are "patriotic engineers", "patriotic scholars" and "full effort believers" and they must defend the honor of the homeland against Western colonialism.