كنكاشي جامعه شناختي در توسعه‌زايي فرهنگي نهادي؛ مطالعه موردي كانون پرورش فكري در دوره پهلوي

Sociological research on institutional cultural development; Institute for Intellectual Development of Children and Young Adults in Pahlavi Era

چگونگي تحقق توسعه فرهنگي، موضوعي مهم در مطالعات توسعه است كه فراتر از بحث‌هاي نظري، واكاوي مصاديق و كاووش پيرامون روندهاي عيني، ظرفيت‌هاي تعين‌بخش، سازوكارهاي محقق و نيز تغييرات اجتماعي مبتلابه آن در مناسبات جوامع بومي مداقه‌هاي روشمندي را مي‌طلبد. مقاله حاضر با دستمايه قراردادن مولفه‌هاي توسعه فرهنگي به تحليل كارنامه كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان در سالهاي 1357-1344 پرداخته است. بدين منظور پس از احصاي ويژگيهاي جامعه‌شناختي توسعه فرهنگي از مباحث نظري_مفهومي مدون، مجموعه اسناد موجود روايت‌محور درباره فعاليت كانون به روش كيفي و با تكنيك تحليل سند مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها نشان مي‌دهد كانون مشتمل بر كنشگران خود چه در مقام توليدكنندگان فرهنگي، هنري و چه در مقام مصرف‌كنندگان عام توانست ميزاني از هر يك مولفه‌هاي مربوط به توسعه فرهنگي را محقق سازد. اين موارد شامل برخورداري فرهنگي، ابداع فرهنگي، تكثر فرهنگي، تعامل فرهنگي، مشاركت فرهنگي، شمول فرهنگي، وفاق فرهنگي و بازانديشي فرهنگي بوده-است. لذا هرچند در بحث از توسعه‌زايي كانون نمي توان از همه‌گيري آفرينش هنري و تعامل فرهنگي سخن راند اما در همان مقياس محدود و البته بيشتر مبتني بر كنش ارتباطي اين نهاد توانست با خلق ارزش و ايجاد الگوهاي ذهني در مقياس ملي و جهاني جريان‌ساز بوده و مناسبات بي‌سابقه‌اي را رقم زند و مولفه وضعيت فرهنگي كودكان و گذران خلاقانه كودكي و نوجواني را بعنوان يكي از تعيين‌كننده‌هاي كيفي توسعه‌ اهميت بخشد.

Sociological research on institutional cultural development; Institute for Intellectual Development of Children and Young Adults in Pahlavi Era How cultural development takes place is an important issue in development studies that goes beyond theoretical discussions, analyzing examples and exploring objective trends, determining capacities, researcher mechanisms, and the resulted social changes which involved in the indigenous communities are important issues. The present article, by introducing the components of cultural development, has analyzed the record of the Center for the Intellectual Development of Children and Adolescents Institute for Intellectual Development of Children and Young Adults between 1965-1979. Findings show that although we can talk about the development of artistic creation and cultural interaction in the discussion of the cultural development in limited scale and of course based on the communication action of actors in this institution. It was able to create value and mental patterns on national level and gain success in global sphere.