پديد آورندگان :
هندو، ميكائيل دانشگاه ازاد اسلامي واحد ساري - دانشكده هنرو معماري - گروه معماري ، ساري، ايران , ايواني، هادي دانشگاه ازاد اسلامي پيام نور - دانشكده هنرو معماري، تهران ،ايران , نورتقاني، عبدالمجيد دانشگاه گلستان - دانشكده معماري ، گرگان، ايران
كليدواژه :
نحو فضا , پيكره‌بندي فضايي , سبك زندگي , خانههاي مشهد , نحو فضا
چكيده فارسي :
از آنجايي كه سبك زندگي ناشي از رفتارها و فعاليتها است، پژوهش در اين زمينه تغييراتي را كه در طول زمان رخ دادهاند و همچنين فاصله ميان آنچه نظام ارزشي در گذشته ياد ميشد با آنچه امروزه تحقق مييابد را آشكار ميسازد. بدين منظور اين پژوهش تلاش ميكند تا با استفاده از روش نحو فضا در خانههاي برداشت شده از شهر مشهد در سده اخير، به تحليل نتايج حاصل بپردازد تا از اين طريق تاثير تداوم و تغيير در نظام كالبدي فضايي خانههاي مشهد بر سبك زندگي مردم را مورد بررسي قراردهد. اين پژوهش با استفاده از روش تركيبي شامل روش‌هاي توصيفي، تحليلي و در نهايت استدلال منطقي با بهره‌گيري از ابزار مشاهده، برداشت، مطالعات كتابخانه‌اي و شبيه‌سازي به كمك نرم‌افزار تخصصي نحو فضا (UCL Depthmap) صورت گرفته است.
يافتههاي پژوهش نشان ميدهد در دوره پهلوي اول و نيمه اول پهلوي دوم، در هر دو سازماندهي مركزي و محوري بيشترين تغييرات در فضاي باز (حياط و تراس-ايوان) و كمترين تغييرات در اين دوره مربوط به فضاي نشيمن و اتاق بوده است؛ ليكن از دوره نيمه دوم پهلوي دوم تاكنون، توجه از فضاي باز و بيرون به فضاي درون به خصوص فضاي عمومي و نيمهعمومي مانند نشيمن و پذيرايي معطوف مي‌گردد. بنابراين در خانههاي قبل از سال1340ه.ش، عملكرد حياط به عنوان فضايي كه بخشي از فعاليت‌هاي فرهنگي، اعتقادي، رسوم سنتي و فعاليت اجتماعي، تفريحي و سرگرمي در آن رخ ميداد تغيير كرده و همان طور كه نتايج حاصل از پرسشنامه‌ها نشان مي‌دهند، از نيمه دوم پهلوي دوم به بعد اين فعاليتها در فضاهاي ديگر خانه مانند پذيرايي- مهمان‌خانه و نشيمن رخ مي‌دهند. از سال 1340ه.ش به بعد با ايجاد فضايي بعنوان اتاق كار، فضايي مختص فعاليت‌هاي معيشتي در خانه‌ها ايجاد گرديد كه اين فضا در خانههاي قبل از سال 1340ه.ش مشاهده نمي‌شود. همچنين در خانههاي بعد از سال 1340ه.ش به بعد فضايي بعنوان نهارخوري نيز به خانه‌ها افزوده مي‌شود كه قسمتي از فعاليت‌هاي زيستي در آن رخ مي‌ده
چكيده لاتين :
Since Lifestyle is related to behaviors and activities, studies in this field show the changes that occur over time. Also, the distinctions between the value system in the past and the present value system can be determined. For this purpose, in this research, the Mashhad houses from 1925 to the present are analyzed by using space syntax to analyze the effect of continuity and change in the physical environment of Mashhad houses on the Lifestyle of the people.
Methodology: The research method of this study is the combination of descriptive, analytical methods, and logical reasoning. Also, information is collected from library research, field studies, and space syntax software (UCL Depthmap).
Results: Results show since 1925 to present trend of homes patterns have been changed from introverted home to extroverted houses, and house’s Spatial organization have been changed from central yards at introverted homes to corridors, distribution spaces, and halls, respectively at extroverted homes. The Spatial organization of extroverted homes has been shifted first to axial then central and finally combinatory. Also, the least changes have occurred in the spaces of cultural, religious beliefs, and traditional practices, and due to considering the workspace in the home, the greatest changes occurred in livelihood and work activities.
Conclusion: In the first Pahlavi period and the first half of the second Pahlavi period, in the both axial and central organization, the most changes in the open space (yard and terrace) and the least changes in this period were related to the living space and the room. Also From the second half of the second Pahlavi period until now, the attention has been focused on the indoor space, especially the public and semi-public spaces such as living and dining areas. Also, private space plays an important role in present homes which were neglected in past. Moreover, vision infiltration between public and private spaces has been increased. It seems the definition of Private zone in homes have been revised and separation between Guest space and host space has been reduced in recent years.
