واژه و وجود: معناشناسي واژۀ نبي از رهگذرِ وجودشناسيِ عرفانيِ ابن‌عربي

يكي از مسائل اختلافي ميان عالمان سنت اسلامي در حوزه تفسير قرآن، كه از دير باز تا كنون همواره محل نزاع بوده؛ اختلاف در ريشه واژه «نبي» است. ابن عربي هر دو ريشه را در ماده نبي پذيرفته است و طبق نظريه او نبي مهموز فرع و متولد از نبي واوي است. به عبارتي «نبأ» مشتق از «نبو» است. از شروط تحقق اشتقاق اكبر مناسبت معنايي است كه ابن عربي در راستاي دفاع از ديدگاه خود تبييني ارائه نكرده است. با اين وجود به باور نگارندگان  براساس مباني وجودشناسي ابن عربي مي توان مناسبت معنايي ميان دو ريشه ي واژه «نبي» يافت. نبي واوي اشاره به نبوت در معناي باطني آن دارد كه همان حقيقت محمديه و صادر نخستين است كه داراي شريفت ترين و عالي ترين شأن و رفعت در عالم آفرينش است. اما نبي مهموز بازگشت به جنبه ظاهري نبوت دارد كه از آن تعبير به نبوت تشريعي مي شود كه قوام آن به ابلاغ خبر است. بدين معنا نبي مهموز (نبي به معناي خبر) فرع بر نبي واوي (نبي به معناي رفعت) است كه پس از شهود باطن نبوت از سوي نبي، او بار ديگر به سوي خلق باز مي گردد و از اسمي كه خود مظهر آن است خبر مي دهد. از اينرو، از حيث وجودشناسانه اطلاق هر دو معنا بر واژه نبي توجيه پذير و صادق است.