كليدواژه :
عدالت فضايي , آمايش سرزمين , ساماندهي سياسي فضا , تهران , ايران
چكيده فارسي :
مقدمه
امروزه تهران به‌واسطه تراكم مشكلات در ابعاد طبيعي و انساني، مهم‌ترين چالش مديريت سياسي فضا در كشور است. از مهم‌ترين ابعاد اين چالش، تراكم جمعيت و فقدان مديريت هماهنگ براي چيره‌شدن بر اين مشكل و مشكلات ناشي از آن است. از آنجا كه نمي‌توان از نظر فضايي تهران را جدا از پس‌كرانه دور و نزديك در نظر گرفت، اولين مساله‌اي كه به‌چشم مي‌آيد فقدان عدالت فضايي/جغرافيايي در اين پس‌كرانه‌ها است. مشكلات تهران در سه مقياس كالبدي- سكونت‌گاهي، منطقه‌اي و ملي قابل تحليل هستند. اين پژوهش توصيفي- تحليلي با تكيه بر منابع كتابخانه‌اي و با هدف تحليل عدالت فضايي در ايران و ساماندهي سياسي فضايي شهر تهران انجام شد.
نتيجه‌گيري
فقدان رويكرد آمايش و توسعه پايدار در مقياس ملي، منطقه‌اي و محلي در نظام برنامه‌ريزي ايران قبل از هر چيز منجر به تمركزگرايي شديد و نهادينه شده و شكل‌گيري الگوي مركز پيرامون در كشور را نيز در پي داشته است. عملكرد برنامه‌هاي توسعه قبل و بعد از انقلاب نيز به نامتوازن‌شدن الگوي حاكم بر ساختار فضايي كشور منجر شده است. همچنين بي‌عدالتي فضايي/جغرافيايي در كشور و به‌تبع آن در استان تهران و همچنين فقدان مديريت يكپارچه در مديريت شهري تهران مشكلات امروز تهران را سبب شده است. براي حل مشكلات تهران و اداره بهينه آن بايد با توجه به منابع موجود با رويكرد آمايش عادلانه به فضا و در قالب استراتژي آمايش سرزمين با استفاده از تاكتيك عدالت فضايي در سه افق كوتاه، ميان و بلندمدت برنامه‌ريزي كرد، تا زمينه اداره بهينه شهر تهران فراهم شود.
چكيده لاتين :
Introduction Nowadays, Tehran is the most important challenge of political management of
space in Iran due to the accumulation of problems in natural and human dimensions. The most
important dimensions of this challenge are population density and the lack of coordinated
management to overcome this problem and its consequences. Since one cannot consider Tehran
separated from far and near hinterland, the first issue is the lack of spatial/geographical justice
in these hinterlands. Tehran’s problems can be analyzed in three levels: physical-residential,
regional, and national. This descriptive-analytical research was carried out based on library
resources with the aim of analyzing spatial justice in Iran and organizing political space in
Tehran.
Conclusion The lack of spatial planning and sustainable development approach on the national,
regional, and local scale in the Iranian planning system has, above all, resulted in intense
centralization, institutionalized, and has led to the formation of the center of the periphery pattern
in the country. The performance of development programs, before and after the revolution, has
led to the imbalance of the governing pattern of the spatial structure of the country. Also, the
spatial/geographical injustice in the country and consequently in Tehran province, as well as
the lack of integrated management in Tehran’s urban management have caused Tehran’s current
problems. In order to solve the problems of Tehran and its optimal administration, it should be
planned based on the available resources with the fair spatial planning approach to space and in
the framework of the spatial planning strategy, using the space justice in three short, medium,
and long periods, in order to provide the optimal administration of Tehran.
