آسيب‌هاي كاربست قاعده تسامح در استفاده از احاديث تاريخي

Disadvantages of applying the rule of tolerance in the use of historical hadiths

تاريخ‌نگاري اسلامي جزئي از حديث‌نگاري بوده‌است. حديث براساس قواعد سنجش حديث در طول تاريخ، توسط محدثان ضبط و تدوين شده‌است. از نظر متن و سند، روايات به دو دسته صحيح و ضعيف تقسيم مي‌شوند، از اين‌رو براي كشف حقايق تاريخ روايي تنها بايد از گزاره‌هاي معتبر استفاده كرد. تأسيس قاعده تسامح در ادله سنن بر مبناي حذف شرايط حجيت خبر واحد و تسرّي آن در روايات غيرفقهي از جمله تاريخي، موجب آسيب‌هايي در تاريخ‌نگاري شده‌است. اين نوشتار براي بررسي آسيب‌هاي كاربست قاعده تسامح در روايات تاريخي، با روش توصيفي- تحليلي و با نقد دروني و بيروني برخي روايات تاريخي، نشان داده است كه به سبب كاربست قاعده تسامح، جعل، دخل و تصرف، ترديد و وهن به روايات تاريخي و به تبعِ آن در پژوهش‌هاي تاريخي راه يافته است.

Islamic historiography had been a part of writing hadith. Hadith has been recorded by narrators during history based on the rules of measuring hadith. Narrations are divided into two categories of correct and weak in terms of text and document. Therefore, only valid propositions should be used to discover the facts of the history of narration. The establishment of the rule of tolerance in the arguments of the Sunnah based on the elimination of the conditions of the authority of the single news and by extending to non-jurisprudential narrations, including historical ones, has caused damages in historiography. To consider damages of applying the rule of tolerance in historical narrations, this article with a descriptive-analytical method and by internal and external criticism of some historical narrations, indicated that application of the rule of tolerance caused forgery, manipulation, and doubt in historical narrations and, consequently, in historical researches.