معيارهاي آسيب‌شناسي اخبار عاشورا در مقاتل عصر قاجار

Pathological criteria of Ashura news in the Muqatil of Qajar period

واقعه‌نگاري عاشورا يكي از موثرترين شيوه‌ها در جهت پاسداشت و حفظ ارزش‌هاي والاي حادثه كربلا، همواره در طول تاريخ مورد توجه محققان بوده‌است. آثار عاشورايي از لحاظ متني خالي از ضعف نيستند، از اين‌رو بررسي صحت و سقم مضمون و محتواي اين آثار ضروري است. يكي از دوره‌هايي كه به دليل رشد بي‌سابقه مقتل نگاري و همچنين فراواني آسيب‌هاي متني در آثار عاشورايي، مورد توجه قرار گرفته، عصر حاكميت قاجاريان است. مسئله اصلي پژوهش حاضر اين است كه چگونه و با چه روش‌هايي مي‌توان به آسيب‌هاي متني موجود در مقاتل عصر قاجار پي برد؟ در اين مقاله، معيارو ملاك‌هاي كارآمد و شفافي به منظور چگونگي تشخيص اين آسيب‌ها در عصر مورد پژوهش، معرّفي و تبيين شده‌است. بر اساس بررسي‌هاي صورت گرفته، مي‌توان گفت كه معيارهايي مانند عقل سليم، شأن و عنصر عزّت طلبي امام حسين(ع) و اهل بيت(ع)، جامعه‌شناسي شهرهاي مرتبط با واقعه و باورهاي فكري و مذهبي آن عصر از مهمترين ملاك‌هاي آسيب­شناسي متني اخبار عاشورا در مقاتل عصر قاجار به حساب مي‌آيند.

The historiography of Ashura has always been considered by scholars throughout history as one of the most effective ways to protect and preserve the high values of Karbala. Since Ashura works are not devoid of weaknesses, it is necessary to study the accuracy of the content of these works. One of the periods that has been considered due to the unprecedented growth of Muqatil writing as well as the abundance of textual harms in Ashura works, is the Qajar government period. The main issue of this research is how we can find existing textual harms in the Muqatil of the Qajar period. Clear and efficient criteria to know how to distinguish these harms has been introduced and explained in this article. Based on the considerations, it can be concluded that criteria such as common sense, the dignity, the element of honour seeking of Imam Hussein (AS) and Ahl al-Bayt (AS), sociology of related cities to the event, and the intellectual and religious beliefs of that era are of the most important criteria for assessing the textual pathology of Ashura news in Muqatil of the Qajar period.