كليدواژه :
ادبيات عرفاني , الكشف عن منازل السائرين , خواجه يوسف همداني , منازل السائرين خواجه عبدالله انصاري
چكيده فارسي :
يكي از عرفاي نامي كه اثري در بيان منازل عرفاني دارد، خواجه يوسف همداني (440- 535 ق) است. وي عارف سده هاي پنجم و ششم، از بنيان گذاران طريقت نقشبنديه و پيشروان سلسله خواجگان و از عرفاي صاحب كرامت است. بسياري از محققان تنها اثر شناخته شده او را رتبه الحيات مي دانند. اثر مهجور و ارزشمند ديگري نيز به نام الكشف عن منازل السائرين به خواجه يوسف منسوب است كه تاكنون انتشار نيافته و تنها نام آن در گنجينه ادب پارسي ذكر شده است. كتابي مفصل به زبان فارسي با نثري روان و استوار كه از سده هشتم ق. به بعد ناشناخته مانده، اما در نيمه دوم سده هفتم ق. چندان شناخته شده بوده كه آن را همسنگ فصوص الحكم ابن عربي مي دانسته اند. امروز برخي محققان متون عرفاني اين اثر را به لحاظ همنامي آن با منازل السائرين خواجه عبدالله انصاري، شرح و گزارش فارسي آن مي پندارند و يا آن را اثري جداي از كشف معرفي مي كنند، درحالي كه نام كامل و مضبوط آن الكشف عن منازل السائرين الي الله است و به هيچ روي شرح منازل السائرين پير هرات نيست، بلكه اثري مستقل است كه سيزده اصل دارد. يگانه نسخه شناخته شده آن كه مجلد دوم آن را در بردارد، بر اساس نسخه اي مقابله شده از سده هفتم ق. است كه در كتابخانه نافذ پاشاي تركيه، مولوي خانه باب جديد، نگهداري مي شود. اين مجلد كه در 512 صفحه پديد آمده، در بيان اصول دهم تا سيزدهم از كل اثر و حاوي شرح چهار اصل عرفاني «جمع و فرق»، «فصل و وصل»، «بالغ و طفل» و «حريت» است. اين مقاله پس از ذكر احوال و آثار خواجه يوسف كه در منابع ادبي كمتر بدان پرداخته شده، به مقايسه منازل السائرين اين دو خواجه مي پردازد و با ذكر مواردي يادآور مي شود كه الكشف، شرح منازل پيرهرات نيست.
چكيده لاتين :
One of the renowned mystics who has a book on mystic Manazil (stations) is Khawja Yusef Hamedani (535-440 AH). He is a mystic of the fifth and sixth centuries, one of the founders of the Naqshbandiyeh order and the leaders of the Khawjegan dynasty, and one of the mystics that had high Karamat or marvels. Many researchers consider his only known work to be Rotbata-Al-Hayat. However, another less-known and invaluable work, Al-kashaf An Manazil Al-Sairin, is attributed to him. This book has not been published yet and is only mentioned in Persian Literature anthologies. It is a detailed book in Farsi with a fluent language that has been overlooked since the eighth century BC. But by the second half of the 7th century AD. It is known enough that it is considered equal in value to Ibn-Arabi’s Fosus Al-Hekam. Today, based on its synonymy with Manazil Al-Sairin by Khawja Abdullah Ansari, some scholars of the mystical texts regard this work as an interpretation of that work in Persian, or they describe it as a separate book from Al-kashaf An Manazil Al-Sairin, while it is in fact the full title of Manazil Al-Sairin, and in no way is the book related to Khawja Abdullah Ansari but an independent work with thirteen principles.
The only known version of it, which contains the second volume, is based on the analyzed and compared version of the 7th century AD which is kept in the Turkish Nafiz Pasha Library. This volume, which appeared in 512 pages, contains the 10th to 13th principles from the whole work and contains the description of the four principles of mysticism addition and difference, separation and connection, adult and child, and liberty. After describing the works and the life of Khawja Yousef, which is less discussed in literary sources, this article focuses on a comparison between the two masters’ Manazil Al-Sairin and points out that the Al-kashaf An Manazil Al-Sairin is not a description of Manazil Al-Sairin by Khawja Abdullah Ansari.
