كليدواژه :
قفقاز , قره باغ , پيامد ژئوپليتيك , جمهوري اسلامي ايران , بحران
چكيده فارسي :
بحران قره‌باغ كه با حملات ارتش آذربايجان به نيرو‌هاي ارمني در اين منطقه در تاريخ 20 آبان دوباره شعله كشيده است ريشه در بحران‌ها و اختلافات دو جمعيت ارمني و آذري از زمان شكل گيري اتحاد شوروي دارد. جنگ دوم قره‌باغ پس از 44 روز با پيروزي ارتش آذربايجان و امضاي توافق‌نامه سه جانبه آتش بس توسط رهبران روسيه، آذربايجان و ارمنستان در روز بيستم آبان ماه به پايان رسيد. اين جنگ و درگيري‌ها كه پس از يك دوره شديد درگيري در نهايت منجر به آتش بسي موقت ميان دو كشور درگير آن هم با محوريت روسيه شد، در حالي صورت پذيرفت كه ابهام و سوالات مهمي در مورد گذشته، حال و آينده منطقه ژيوپليتيكي قفقاز و پيامدهاي تحولات كنوني"بحران قره‌باغ"بر كشور‌هاي همسايه به وجود آورده است. در دهه‌هاي گذشته جمهوري اسلامي ايران آن‌چنان كه بايد و شايد موفق نشد، فرصت‌هاي ژيوپليتيكي موجود در آسياي مركزي و قفقاز را به سود خود فعال كند. اين موضوع اكنون كه تحولاتي سريع و جدي در قفقاز و به‌ويژه مناسبات جمهوري آذربايجان و ارمنستان به وقوع پيوسته، شرايط دوگانه جديدي را پيش روي سياست مداران ايراني گشوده و فرصت‌ها و متقابلا تهديد‌هايي را به‌وجود آورده است كه اگر هوشمندانه با آن برخورد نشود، نه تنها سودي براي ايران نخواهد داشت، بلكه خسارت‌هاي سنگيني را متوجه كشورمان خواهد كرد. مواردي كه در اين مقاله به عنوان پيامدهاي ژيوپليتيكي جنگ 2020 قره‌باغ مورد اشاره قرار گرفت، ملاحظات و نگراني‌هايي است كه ممكن است در آينده براي ايران مشكلاتي را به وجود آورد. ناگفته پيداست حضور فعال و ديپلماسي قوي جمهوري اسلامي ايران در اين منطقه به‌ويژه در شرايط حساس كنوني، مي‌تواند بسياري از تهديد‌هاي موجود را به فرصت تبديل كرده و نگراني‌هاي موجود را از بين ببرد. لازم به تاكيد است كه بحران قره‌باغ و تحولات آن تاكنون، نشان از يك سياست‌گذاري عميق‌تر و گسترده‌تر براي كل قفقاز بزرگ و حتي آسياي جنوب غربي دارد، سياست‌گذاري عميقي كه نتايج و پيامدهاي ژيوپليتيكي آن مي‌تواند براي برخي بازيگران منطقه‌اي مانند ايران بسيار تاثيرگذار باشد.
چكيده لاتين :
The Karabakh crisis, which flared again with the Azerbaijani army's attacks
on Armenian forces in the region on 20th of November in 2020, is rooted in
the crises and differences between the Armenian and Azerbaijani people
since the formation of the Soviet Union. The second Karabakh war ended
44 days after the victory of the Azerbaijani army and the signing of a
tripartite ceasefire agreement by the leaders of Russia, Azerbaijan and
Armenia on the 20th of November. These wars and conflicts, which after a
period of intense conflict eventually led to a temporary ceasefire between
the two countries, with the intervention of Russia, took place while
ambiguities and important questions remained unanswered about the past,
present and future of the Caucasus geopolitical region and the implications
of current developments in the Nagorno-Karabakh crisis for neighboring
countries. In recent decades, the Islamic Republic of Iran has not been able
to take advantage of the geopolitical opportunities in Central Asia and the
Caucasus as it should. Now, the issue that rapid and serious developments
have taken place in the Caucasus, especially in the relations between the
Republic of Azerbaijan and Armenia, has paved the way for new dual
conditions for Iranian politicians and has created opportunities and
reciprocal threats that, if not dealt with intelligently, will not only have no
benefits for Iran, but it will inflict heavy losses on our country. The issues
addressed in this article as the geopolitical implications of the 2020
Karabakh war are considerations and concerns which might may create
problems for Iran in the future. It goes without saying that the active
presence and strong diplomacy of the Islamic Republic of Iran in this
region, especially in the current sensitive situation, can turn many of the
existing threats into opportunities and eliminate the existing concerns. It
should be noted that the Karabakh crisis and its developments so far show
a deeper and broader policy for the entire Greater Caucasus and even
Southwest Asia, a deep policy whose geopolitical implications can be very
influential for some regional actors such as Iran.
