راه‌كار‌هاي مقابله با اشرافي‌گري بر مبناي تحليل محتواي نامه امام علي عليه السلام به عثمان بن حنيف

از مهم‌ترين نامه‌هاي تاريخي اميرالمؤمنين علي عليه السلام كه چهره آن حضرت را به خوبي در عرصه تربيت و اخلاق سياسي و مديريت جامعه نشان مي‌دهد، نامه 45 نهج‌البلاغه خطاب به عثمان ‌بن‌حنيف انصاري است. اگرچه محتواي اين نامه در چند مقاله بررسي سندي و متني شده، وليكن تاكنون مهم‌ترين مقوله‌هاي مطرح‌شده در نامه به منظور استخراج الگويي عملي براي مبارزه با اشرافي‌گري همراه با فرايند گام‌به‌گام آن به صورت روش‌مند و نظام‌مند با هدف نزديكي به حكومت علوي و نيل به عدالت‌خواهي تبيين نشده است. در اين مقاله تلاش شده با استفاده از روش تحليل محتوا و تكنيك «تحليل محتواي مقوله‌اي»، دو مقوله كلي: «آسيب‌شناسي اشرافي‌گري» و «راه‌كارهاي مقابله با اشرافي‌گري» در اين نامه را كشف كرده و سپس با استفاده از طبقه‌بندي اطلاعات، مضامين ذيل آنها را بررسي كرده و در نهايت، ساختار هندسي اين خطبه را ترسيم كنيم. تحليل محتواي مقوله‌اي نامه امام علي علي السلام به عثمان ‌بن‌حنيف نشان مي‌دهد كه در اين نامه تاريخي، دو مقوله: «آسيب‌شناسي» و «ارائه راه‌كار» جهت مقاله با اشرافي‌گري و مقدمه‌سازي براي اقامه عدالت در جامعه مطلوب اسلامي به همراه مراحل و فرايندهاي آن به صورت گام‌به‌گام ترسيم شده است. توصيه به پارسايي و تقوا، توجه به الگو‌هاي صالح، توصيه به وارستگي از دنيا و معادباوري از جمله راه‌كارهاي مستخرج از نامه امام است كه جزئيات، مراحل و گام‌هاي آن به صورت دقيق تشريح شده است.