چهره‌شناسي و چهره‌پردازي شخصيت در حكايت‌هاي گلستان سعدي

چهره شناسي و چهره پردازي، از جمله موضوع هاي مهم در آثار سعدي است كه با شناخت آن ها، مي توان به ديدگاه اين انديشمند، دربارۀ چگونگي شناخت انسان پي برد. هدف در اين پژوهش نيز بررسي اين موضوع در حكايت هايي از گلستان، با روش توصيفيتحليلي (كتابخانه اي) است. چهره شناسي از نظر فلسفي، عرفاني، عاشقانه و تعليمي، چهره پردازي فيزيكي، پوششي و روانشناختي و اهميّت هر كدام در ديدگاه سعدي، از جمله موضوع هاي بررسي شده در اين پژوهش هستند. نتايج پژوهش نشان مي دهد از نظر سعدي، چهره شناسي يا فراست، به معني پي بردن به درون شخصيت از طريق كنش ها يا ارتباطات غيركلامي است. از نظر چهره پردازي، در حكايت هاي گلستان، شخصيت ها، سه چهرۀ فيزيكي، پوششي و روان شناختي دارند كه هر كدامشان در موقعيتي، مهم ارزيابي شده است. چهره پردازي پوششي و فيزيكي، جايگاه اجتماعي و فرهنگي شخصيت ها و شيوۀ ارزشيابي از آنان را نشان مي دهند و از طريق چهره پردازي روانشناختي، درون شخصيت ها نشان داده شده است. از نظر كاركرد و انتقال درونمايه، سعدي از طريق افعالي مانند بايستن، شايستن، توانستن و خواستن، چهرۀ روانشناختي شخصيت ها را به صورت غيرمستقيم براي خواننده برملا كرده و با ايجاد ارتباط عاطفي، احساس تنفر يا تحسين شان را برانگيخته و بدين ترتيب، شيوۀ تفكر آنان را دربارۀ موضوع مورد نظر خود جهت دهي كرده است.