مطالعه برخي صفات مرفوفيزيولوژيكي توده‌هاي بومي سياهدانه تحت تنش كم‌آبي در شرايط آب‌ و هوايي زنجان

اهداف: اين پژوهش به‌منظور بررسي اثرات تنش خشكي بر صفات مورفوفيزيولوژيكي ده توده بومي سياهدانه در شرايط آب و هوايي زنجان انجام گرفت. مواد و روش ها: آزمايش به‌صورت كرت‌‌هاي‌ خرد ‌شده‌ در قالب طرح بلوك هاي‌‌‌ كامل تصادفي در سه ‌تكرار در تابستان 1397 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه زنجان انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل، دو سطح تنش 70 درصدي و شاهد (بدون تنش) به‌عنوان عامل اصلي و ده توده بومي سياه‌دانه شامل توده‌‌هاي جيرفت، شيراز، همدان، تهران، كرمان، كردستان، هرمزگان، شهركرد، رشت و اراك به‌عنوان عامل فرعي مورد بررسي قرارگرفت. يافته ها: سطوح فراهمي آب اثر معني‌داري بر تمامي صفات اندازه‌گيري شده داشت. تنش خشكي سبب كاهش معني دار تعداد كپسول و عملكرد دانه گرديد. وزن هزار دانه نيز در شرايط عدم تنش و تنش كم‌آبياري تفاوت معني داري نشان نداد. بالاترين درصد روغن در تيمار تنش كم‌آبياري در توده شهر كرد به دست آمد همچنين بيشترين عملكرد دانه، تعدادكپسول، متعلق به توده بومي كردستان بود. نتيجه گيري كلي: به‌طور كلي بر اساس نتايج تنش كم‌آبياري باعث كاهش عملكرد دانه و درصد روغن شد اما درصد اسانس در تنش كم‌آبي افزايش يافت با اين حال، ثابت شد كه اين تغييرات به ژنوتيپ بستگي دارد.