تدوين استراتژي‌هاي آموزشي براي توسعه تفكر انتقادي در برنامه درسي دوره اول متوسطه

زمينه و هدف: تفكر انتقادي به‌عنوان يكي از برترين مهارت‌هاي كه دانش‌آموزان براي زندگي در خارج از مدرسه به آن نياز دارند شناخته مي‌شود. هدف از اين پژوهش، تدوين استراتژي‌هاي آموزشي براي توسعه تفكر انتقادي در برنامه درسي دوره اول متوسطه در كرمانشاه است.روش: روش انجام اين مطالعه به صورت آميخته اكتشافي و در دو فاز كيفي و كمي انجام شد. در مرحله كيفي پژوهش، از روش زمينه‌اي به جمع‌آوري داده‌ها پرداخته شد. در مرحله كمي، بر مبناي يافته‌هاي حاصل از مرحله كيفي، پرسش‌نامه‌اي حاوي 80 سؤال طراحي شد. جامعه آماري در بخش كيفي شامل12 نفر از خبرگان و متخصصان برنامه‌ريزي درسي دانشگاه كرمانشاه (دولتي، آزاد، فرهنگيان) كه با روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شدند و در بخش كمي نيز جامعه آماري عبارت بود از دبيران و معلمان شهر كرمانشاه در مقعط اول متوسطه كه با روش نمونه‌گيري در دسترس تعداد 320 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار مطالعه در بخش كيفي تكنيك مصاحبه نيمه ساختارمند بود و در بخش كمي نيز پرسش‌نامه محقق ساخته بود. روايي صوريي و محتوايي اين ابزار به‌وسيله 4 نفر از متخصصان مربوطه تاييد شد، پايايي ابزار به‌وسيله يك پري تست روي نمونه 30 نفري 0.93 محاسبه گرديد. روش تجزيه‌و‌تحليل داده‌ها در بخش كيفي تحليل محتوا و در بخش كمي نيز روش‌هاي آمار توصيفي و استنباطي و تحليل عاملي تاييدي به كمك نرم‌افزار SPSS 18 و ليزرل بود.يافته: در بخش كيفي14 كد، 3 ملاك شناسايي شد. در بخش كمي مقدار CMIN/DF محاسبه شده برابر 2.143 همچنين، مقدار RMSEA برابر 0.026 شد. ميزان شاخص‌هاي (GFI)، (AGFI)، (CFI)، (NNFI)، (TLI)، (IFI) و (RFI) نيز در مدل حاضر بالاتر از 0.90 هستند. داده‌هاي اين پژوهش با ساختار عاملي اين مقياس، برازش مناسبي دارد.نتيجه‌گيري: پرورش مهارت‌هاي تفكر انتقادي به عنوان يكي از اهداف اصلي و غايي نظام آموزشي است و جز از طريق استراتژي و برنامه راهبردي برنامه‌هاي درسي در تفكر انتقادي امكان پذير نيست. مهم‌ترين استراتژي‌هاي اثرگذار جهت پرورش مهارت‌هاي تفكر نقادانه شامل؛ پرسش و پاسخ، روش مشاركتي، آموزش نحوه و تفكر و انديشيدن، داستان‌پردازي، ايفاي نقش و راهبردهاي فراشناختي بودند.