تبيين الگوي طبيعت‌گردي و كاهش فقر در روستاهاي منتخب شرق استان سمنان: مطالعه‌اي كيفي

اين مقاله بر فرايند طبيعت‌گردي و كاهش فقر در روستاهاي منتخب شرق استان سمنان (قلعه بالا، ابر و رضاآباد) متمركزشده است؛ بنابراين سعي شده است تا تجربه زيسته طبيعت‌گردي و كاهش فقر اين روستاها از طريق نظريه زمينه‌اي (نسخه اشتراوس و كوربين) مطالعه شود. بدين منظور از بين ذي‌نفعان طبيعت‌گردي و كاهش فقر (فقرا، گردشگران، فقراي از فقر خارج‌شده، مديران دولتي، مديران محلي و ساكنان عادي روستاهاي منتخب)، 30 نفر با استفاده از روش نمونه‌گيري نظري انتخاب شدند. داده‌ها از طريق مصاحبه‌هاي نيمه ساختاريافته و عميق، مشاهده‌هاي نيمه ساختاريافته و يادداشت‌هاي و تشكيل گروه‌هاي بحث جمع‌آوري گرديده است. براي تحليل داده‌ها از كدگذاري سه مرحله‌اي (باز، محوري و انتخابي) در محيط نرم‌افزار MAXQDA10 استفاده گرديد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه فقرا در واكنش به نگراني مشترك طبيعت‌گردي ناپايدار از راهكار اساسي تلاش براي مشاركت در فعاليت‌هاي مرتبط با طبيعت‌گردي استفاده نمودند. اين راهكار يك فرايند چندبعدي شامل؛ تلاش براي مشاركت در مشاغل رسمي، تلاش براي مشاركت در فعاليت‌هاي غيررسمي، تلاش براي يادگيري و افزايش مهارت‌ها بود. حمايت‌ها و ظرفيت‌هاي طبيعت‌گردي منطقه تسهيل‌كننده و طبيعت‌گردي ناپايدار بازدارنده‌اي راهكارها بودند. درنهايت پيامدهاي اين فرايند كاهش نسبي فقر در سه مسير مستقيم، غيرمستقيم و اثرات پويا بود.