مواجهه مسلمانان با بوديسم در عصر فتوحات و سده‌هاي نخستين اسلامي

يكي از مهمترين موضوعات مورد بررسي در عصر فتوحات و سده‌ هاي نخستين اسلامي در ايران، وضعيت اقليت هاي ديني و نوع مواجهه مسلمانان با آنان بود. قرآن با تأكيد بر مفهوم »اهل كتاب «، تكليفِ چگونگي مواجهه مسلمانان با يهوديان، مسيحيان، صائبين و با تفسيري كه از اين مفهوم شد با زرتشيان را مشخص نموده بود. اما زماني ‌كه در جريان فتوحات، فاتحان مسلمان به شرقي‌ ترين نواحي ايران رسيدند، با بوديسم مواجهه شدند. آييني كه براي آنان كمتر شناخته بود و بنابراين تا آن هنگام براي آنان مشخص نبود كه چگونه و بر مبناي چه نوع احكام فقهي مي‌ بايست با بوداييان مواجهه شوند. بنابراين در پژوهش حاضر تلاش بر آن است تا به اين پرسش اصلي پاسخ داده شود كه مسلمانان چگونه و بر چه مبنايي توانستند روابط خود را با بوداييان تنظيم كنند. بر مبناي يافته ‌هاي پژوهش تلقي نخستين مسلمانان از بوديسم آييني مشرك و بت‌ پرست بود و آنان بر مبناي همين تلقي برخوردهاي خشن و بدون تسامحي با بوداييان داشتند. اما در ادامه، ضرورت‌ هاي حكومت نوپاي مسلمانان در اين مناطق موجب تغيير نگرش آنان نسبت به بوديسم شد. به گونه‌ اي كه با بوداييان همان معامله‌ اي صورت گرفت كه با اهل كتاب صورت گرفته بود.