پديد آورندگان :
شيشه بري، طاهره دانشگاه هنر اصفهان , احمدي، حسين دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده مرمت , صالحي كاخكي، احمد دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده مرمت
كليدواژه :
مرمت , كتيبه هاي نوشتاري , مباني نظري مرمت , مباني هنرهاي تجسمي , معماري دوره اسلامي ايران
چكيده فارسي :
كتيبه و كتيبه نويسي در تزئينات بناهاي دوره اسلامي به عنوان پيوند دهنده خط و معماري، از قرون اوليه اسلامي، مورد استفاده و توجه هنرمندان مسلمان قرار گرفته است و اين هنر ماندگار، همچنان توسط هنرمندان تا به امروز اجرا مي شود. بي‌گمان با گذشت زمان، آثار تاريخي، از جمله كتيبه‌ها، در معرض آسيب هاي مختلفي قرار مي گيرند و اين آثار ارزشمند، از منظرهاي گوناگون زيبايي شناسي، اصالت، وحدت و يكپارچگي و خوانايي، دچار آسيب مي شوند. هر ساله در كشور، عمليات مرمتي در حجم گسترده اي انجام مي شود و كتيبه‌ها هم از اين امر مستثني نيستند. علي‌رغم اينكه كتيبه‌ها، بخش مهمي از ميراث فرهنگي جهان محسوب مي شوند و جزء مهم ترين مدارك براي پژوهش درباره آثار تاريخي به شمار مي آيند، اما در بيشتر موارد مرمت كتيبه‌ها به صورت سليقه‌اي و گاه نادرست انجام مي شود. به همين دليل تلاش شد تا نمونه هايي از مرمت هاي انجام شده بر روي كتيبه‌هاي نوشتاري، انتخاب و از ديدگاه مباني نظري مرمت و مباني هنرهاي تجسمي، مورد بررسي قرار گيرد. نتايج پژوهش، بيانگر آن است كه مرمت اكثر كتيبه هاي نوشتاري، سليقه اي بوده و توجهي به مباني هنرهاي تجسمي نشده و كتيبه زيبايي، يكپارچگي، خوانايي و اصالت خود را از دست داده است. از طرفي در مباني نظري مرمت براي مرمت نواحي كمبود كتيبه‌هاي نوشتاري، معياري وجود ندارد و نه تنها در ايران، بلكه در جوامع جهاني نيز به آن توجهي نشده است. بنابراين، ضرورت نگرش جدي به مسئله معيار موافق با مباني نظري مرمت با توجه به مطرح بودن مقوله خط و خوشنويسي و رعايت مباني هنرهاي تجسمي در مرمت كتيبه‌هاي نوشتاري، ديده مي شود. در مجموع به نظر مي رسد مرمتگر هنگام مرمت نواحي كمبود در كتيبه‌ها بايد علاوه بر توجه به مباني نظري مرمت به مواردي مانند حفظ يكپارچگي، اصالت و ارزش هاي زيباشناختي، اصول دوازده گانه خوشنويسي، آشنايي با گونه هاي مختلف خط/قلم و مباني هنرهاي تجسمي، شناخت كامل داشته باشد. روش تحقيق اين مقاله از نوع كيفي و توصيفي-تحليلي، روش هاي يافته اندوزي، مشتمل بر مطالعات ميداني، رجوع به منابع متعدد و مطالعات كتابخانه‌اي بوده و از نظر هدف كاربردي است.
چكيده لاتين :
Taking a look at inscriptions and writing inscriptions in the ornamentation of Islamic era monuments have been used and considered by Muslim artists as a link of the handwriting and architecture since the early Islamic centuries, and this enduring art is still performed by the artists until the present time. Over time, historical monuments such as inscriptions are undoubtedly subjected to various damages, and these valuable works suffer from various perspectives of aesthetics, authenticity, unity, integrity, and readability. Since every year in the country, large-scale restoration operations are carried out and inscriptions are not excepted. Considering that inscriptions are accounted as an important part of the world's cultural heritage and are considered as the most important documents for research about historical monuments, but in most cases, the restoration of inscriptions is a matter of taste and sometimes are done incorrectly. For this reason, attempts were made to select some samples of restorations of written inscriptions and are critically studied from the viewpoint of the present theory restoration and the basics of visual arts. The results of the research indicate that the performed restorations are a matter of taste and the visual arts basics were not considered in the restoration of most of the written inscriptions, and the inscriptions have lost their beauty and integrity, readability and originality, etc. On one hand, there is a lack of criteria in accordance with the theoretical principles of restoration to restore the areas; there is lack of these categories of valuable written works. This issue has not been noticed not only in Iran, but also in the international community. Therefore, there is a need for a serious review of the issue of the criteria in accordance with the theoretical principles of restoration considering the importance of handwriting and calligraphy and observing the basics of the visual arts in the renovation of the written inscriptions. The results indicate that despite the lack of criteria for the restoration of the deficient area of inscriptions, the restorer should have an excellent command of maintaining integrity, authenticity and aesthetics, twelve components of calligraphy, different types of calligraphy, and the basics of visual arts, in addition to the theoretical foundations of restoration while restoring the deficient areas in the inscriptions. The research method of this article is qualitative and descriptively-comparative; the methods of finding in this research include field studies, reference to various sources and library studies and are applied in terms of purpose.
