تبيين سير تحول درون‌گرايي در ساختار ورودي خانه‌هاي ايران در دوره قاجار و دوره پهلوي اول (مطالعه‌موردي: شهر شيراز)

Explaining the Evolution of Introspection in the Entrance Structure of Iranian Homes in the Qajar and First Pahlavi Era (with Case View on Shiraz City)

درون‌گرايي، يكي از اصول معماري ايراني- اسلامي كه برگرفته از اهميت و حرمت زندگي خانوادگي و نيز عزت نفس ايرانيان بوده است و به‌منزله توجه هرچه بيشتر به درون فضا و سادگي و بي‌آلايشي در بيرون، توصيف شده است؛ اين پژوهش درصدد آن است تا به بررسي گونه‌هاي مختلف مسكن، ويژگي‌ها و عناصر تشكيل‌دهنده ساختار كالبدي- فضايي ورودي خانه‌هاي شهر شيراز در دوره قاجار و دوره پهلوي اول بپردازد و طراحان و برنامه‌ريزان را در رسيدن به الگوي مطلوب ورودي مسكن در منطقه، متناسب با نياز انسان، ياري رساند. بر اين‌اساس، راهبرد پژوهش، تركيبي از نوع پيمايشي است و از آنجايي‌كه متغيرهاي مستقل پژوهش، حوزه‌ها و زيرمولفه‌هاي درون‌گرايي و متغير وابسته پژوهش، ساختار ورودي خانه‌ها مي-باشند؛ داده‌هاي پژوهش در بعد كيفي از طريق منابع و اسناد تاريخي و كتابخانه‌اي، مشاهده و مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختاريافته با اساتيد و متخصصين و در بعد كمي در راستاي تشريح پيكره‌بندي فضايي خانه‌ها بر اساس روش نحو يا چيدمان فضا با استفاده از نرم‌افزارهاي اي‌گراف و دپث‌مپ گردآوري مي‌گردند. نتايج نشان مي‌دهند كه همبستگي معني‌داري ميان درون-گرايي و ساختار ورودي خانه‌هاي ايران در دوره قاجار و دوره پهلوي اول، وجود دارد و سير تحول درون‌گرايي موجب بروز تفاوت‌هايي در گونه‌هاي مختلف مسكن، ويژگي‌ها و عناصر تشكيل‌دهنده ساختار كالبدي- فضايي ورودي شده است؛ بدين-گونه كه ساختار ورودي خانه‌هاي ايران در دوره قاجار داراي درون‌گرايي و محرميت بوده و هرچه به دوره پهلوي اول، نزديك‌تر مي‌شويم، از ميزان آن كمتر مي‌گردد و تمايل به سمت برون‌گرايي، بيشتر مي‌شود.

Introversion is one of the principles of Iranian-Islamic architecture, which is derived from the importance and sanctity of family life and self-esteem of Iranians, and has been described as increasing attention to the space and simplicity and cleanliness outside; This study seeks to investigate the different types of housing, features and elements that make up the physical-spatial structure of the entrances of houses in Shiraz during the Qajar and Pahlavi periods and with a ray of light on a part of the architectural history of Shiraz, Take a step towards revitalizing its architectural identity and by increasing the number of examples and expanding the scope of domains and extracted components affecting each domain, it can develop architectural and practical designs and general rules for evaluation and even Achieve design and assist designers and planners in achieving the desired pattern of housing entry in the area, tailored to human needs. Accordingly, the research strategy is a combination of survey type, and since the independent variables of the research are the domains and sub-components of introversion and the dependent variable of the research are the input structure of the houses; Qualitative research data through historical and library sources and documents, observations and semi-structured interviews with professors and experts, and in a quantitative dimension in order to explain the spatial configuration of houses based on syntax or layout. The space is collected using hierarchical and Depth map software. The results show that there is a significant correlation between introversion and the entrance structure of Iranian houses in the Qajar period and the first Pahlavi period, and the evolution of introversion causes differences in different types of housing, characteristics and elements that make up the physical-spatial structure are entered; Thus, the entrance structure of Iranian houses in the Qajar period has introversion and secrecy, and the closer we get to the first Pahlavi period, the less it becomes and the tendency towards extroversion, the more It becomes.