پديدارشناسي تجارب دانشجويان از فعاليت هاي پژوهشي و تحقيقاتي؛ مطالعه موردي دانشجويان با نيازهاي خاص

هدف اين پژوهش پديدارشناسي تجارب دانشجويان با نيازهاي خاص در انجام فعاليت هاي پژوهشي و تحقيقاتي بود. پژوهش از نظر هدف جزء پژوهشهاي كاربردي و براساس رويكرد، از نوع آميخته اكتشافي بود. در بخش كيفي از روش پژوهش پديدارشناسي توصيفي كلايزي و جهت جمع آوري يافته‌ها، از ابزار مصاحبه نيمه ساختارمند استفاده شد. مشاركت‌كنندگان در بخش كيفي 52 نفر از دانشجويان با نيازهاي خاص در مقاطع تحصيلات تكميلي و دكتري از 6 دانشگاه (سطح يك، دو و سه) بوده، كه براساس روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شدند. روش پژوهش در بخش كمّي نيز توصيفي- پيمايشي؛ و ابزار گردآوري داده ها نيز پرسشنامه محقق ساخته ي 65 ماده اي و براساس يافته‌هاي بخش كيفي و ادبيات موضوع بود. ضريب پايايي براي پرسشنامه با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ ،0.656 به دست آمد. جامعه آماري در بخش كمّي 02 نفر از دانشجويان با نيازهاي خاص در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري دانشگاه‌هاي تهران، شهيد بهشتي، خوارزمي، رازي، لرستان و كردستان بودند كه براساس روش نمونه‌گيري طبقهاي نسبي انتخاب شدند. دادهها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آمارهاي توصيفي و استنباطي تجزيه و تحليل شدند. نتايج پژوهش در بخش كيفي شامل چهار بُعد توصيفي: تجربه و احساس مواجهه با امر پژوهش، تجربه اجرايي پژوهش، واسطه ها، تسهيلات و مساعدتها و چالش‌هاي انجام پژوهش همراه با 1 زيرمقياس بود. نتايج بخش كمّيّ و آزمون فريدمن نشان داد كه تجربه و احساس مواجهه امر پژوهش به مثابه شكستن باورها و كليشه‌ها بالاترين امتياز و پژوهش به مثابه مواجهه با جهاني ناشناخته داراي كمترين امتياز، در بين دانشجويان با نيازهاي خاص بود. تجربه اجرايي پژوهش در نظر دانشجويان با نيازهاي خاص با محوريت نگاه ترحمي بالاترين امتياز و اجراي پژوهش با محوريت فردي و سيستم نظارتي داراي كمترين امتياز بود. سيستم حمايت غيررسمي و دوستانه بالاترين امتياز و سيستم حمايتي مستقل و ويژه، كمترين امتياز را در مولفه واسطه ها، تسهيلات و مساعدتها داشت. چالش تسهيلات و امكانات بالاترين امتياز و چالشهاي فرهنگي- اجتماعي كمترين امتياز را در بُعُد چالشهاي امر پژوهش در نظر دانشجويان با نيازهاي خاص داشت.