درآمدي بر سياست عرفي در اندرزنامه هاي دوران ميانه ايران: مطالعه موردي قابوسنامه

An Introduction to Customary Politics in Medieval Iran Books of Advice (Andarz Nāma-hā): A Case Study of Qabūs-Nāma

در تلقي رايج اندرز نامه هاي دوران ميانه بازسازي انديشه شاه آرماني بشمار مي آيند اما در اغلب آثار شاخص اين سنت فكري نشانه هاي گسست از مفهوم فرّه ايزدي و گرايش به تلقي عرفي از سياست و حكومت مشاهده مي گردد. از اين رو تحليل اندرز نامه هاي برجسته دوران ميانه از منظر انديشه سياسي مي تواند ديباچه تفسيري نوآيين از سنت اندرز گويي باشد. انديشه سياسي تأمل عقلاني در شيوه توليد و توزيع قدرت در بستر مدينه و ارائه چهارچوبي از رابطه حكم و اطاعت است. لذا هدف اين مقاله استخراج مقولات ناظر بر مفاهيم حكم و اطاعت از متن قابوسنامه امير عنصر المعالي كيكاووس بن اسكندر بن قابوس بن وشمگير بن زيار با تأكيدي ويژه بر باب چهل و دوم و تحليل آنها از اين منظر جهت شناخت ابعاد انديشه سياسي قابوسنامه است؛ اندرزنامه اي كه به گونه اي جامع و كاربردي روش درست رفتار در زندگي را بيان مي نمايد. يافته هاي پژوهش دلالت بر اين دارد كه عنصر المعالي مهم­ترين پاره­ گفتار قدما در خصوص سياست، يعني برگزيدگي و عنايت الهي شاهان را در معرض ترديد قرار داده و بر مبنايي عملي و عرفي، تمشّيت امور را عامل پايداري حكومت مي داند.

In the popular view of the medieval letters, the reconstruction of Shah Armanichr('39')s thought is considered, but in most of the outstanding works of this intellectual tradition, there are signs of a break from the concept of Farreh Izadi and the tendency to a conventional view of politics and government. Hence, the analysis of prominent medieval letters of advice from the perspective of political thought can be the prelude to a modern interpretation of the tradition of advice. Political thought is a rational reflection on the method of production and distribution of power in the context of Medina and provides a framework of the relationship between judgment and obedience. Therefore, the purpose of this article is to extract the categories related to the concepts of judgment and obedience from the text of Qaboosnameh of Amir Ansar al-Machr('39')ali Kikavous Ibn Iskander Ibn Qaboos Ibn Vashmigir Ibn Ziar with special emphasis on the forty-second chapter and analyze them from this perspective to understand the dimensions of Qaboosnameh political thought; A letter of advice that comprehensively and practically expresses the right way to behave in life. The findings of the study indicate that the supreme element casts doubt on the most important part of the ancientschr('39') discourse on politics, namely the divine election and providence of kings, and on a practical and customary basis considers the management of affairs as a factor in the stability of government.