پديد آورندگان :
حرمتي، حميده دانشگاه هنر اسلامي تبريز , شميلي، فرنوش دانشگاه هنر اسلامي تبريز , خضرنژاد، صلاح الدين فاقد وابستگي
كليدواژه :
معنايابي , رمزگان فرهنگي , رولان بارت , سقاخانه , منصور قندريز , چاپ دستي
چكيده فارسي :
«معنايابي» فرآوري متن در بازۀ دلالت‌گري رمزگان فرهنگي (يكي از پنج رمز روايي هرمنوتيك، معنايي، نمادين، كنشي و فرهنگي) رولان بارت است كه با اهداف دوگانه، ابتدا درصدد دستيابي به معاني صرفاً فرهنگي و سپس تعيين حدود و ثغور مراجع فرهنگي است. گفتني است از يك سو متن از ديد بارت محدود به متن ادبي نيست، بلكه آثار هنري نيز قابليت متنبودگي را دارند و به همين دليل ميتوانند به عنوان يك متن مورد معنايابي قرار گيرند و از سوي ديگر، مراجع فرهنگي نقش منابع معاني متن مورد بررسي را ايفا ميكنند.
متن مورد بررسي «تابلوي لينوتراشي» از منصور قندريز در حوزۀ چاپ دستي است كه موضوع آن به دليل ارجاع به تمدنهاي كهن ايراني و موضوعات اساطيري مشترك با ديگر فرهنگها، به‌خصوص از بُعد تزئين، در زمرۀ آثار سقاخانه قرار گرفته است. وجه تزئين از يك سو عامل مسلط و از سوي ديگر مانع از برداشت صريح معاني شده كه علاوه بر عدم درك بنيانهاي فرهنگي نقوش، موجبات چالش در خوانش متن مورد بررسي را فراهم كرده است. بر همين اساس، نگارندۀ پژوهش حاضر درصدد پاسخ‌گويي به دو سؤال عمده بوده است. نخست آنكه چه روشي براي خوانش هر متن سقّاخانه و متن مورد بررسي وجود دارد؟ دوم، معاني برخاسته از نقوش تجريديِ متن مورد بررسي كدام‌اند؟ به همين منظور در مقالۀ حاضر از روش كتابخانهاي براي گردآوري منابع بهره گرفته شده و با عنايت به رمزگان فرهنگي رولان بارت از رهيافت معنايابي، معاني عمدهاي از قبيل عروج به عالم اعلا، مرگ، توسل به نيروهاي ماورايي، باور به عوامل نمادين باروري، اعتقاد به تكامل و تطور انسان و همچنين برجستگي نقش مادرسالارانه در ساحت متنوع زنانه، فرآوري شده است.
چكيده لاتين :
Semantics" is the processing of text in the context of the signification of cultural codes (hermeneutic, semantic, symbolic, action and cultural narrative). . It should be noted that on one hand, the text is not limited to the literary text according to Barthes, but also works of art have the ability to be textual and therefore can be interpreted as a text and on the other hand, cultural authorities play the role of sources of meanings.
The text under review is Mansour Qandriz's "Linotrahi painting" in the field of hand-printing, the subject of which has been included in the works of Saqakhaneh due to its reference to ancient Iranian civilizations and mythological themes shared with other cultures, especially in terms of decoration. The aspect of decoration, on the one hand, is the dominant factor and, on the other hand, prevents the explicit understanding of the meanings, which, in addition to not understanding the cultural foundations of the designs, has provided challenges in reading the text under study. Accordingly, the author of the present study has sought to answer two major questions. First, what is the method of reading each text of Saqakhaneh and the text under study? Second, what are the meanings arising from the motifs of the text under study? For this purpose, in the present article, the library method are used to collect resources and considering Roland Barthes' cultural codes from the semantic approach, major meanings such as ascension to the higher world, death, appeal to transcendental forces, belief in agents. The symbolism of fertility, the belief in human evolution and evolution, as well as the prominence of the matriarchal role in the diverse field of women, have been processed.
