تحليل ديداري (بصري) نقوش آثار سفالي تل باكون و استفاده از آن ها در طراحي پارچه

The visual analysis of the motifs of Tal Bakun pottery and their application in fabric design

بيان مسئله در رصد سفالينه هاي پيشاتاريخي تل باكون، پژوهش گران همواره بر مطالعات نظري اين هنر بومي تمركز داشته اند، ليك جنبه كاربردي و كارآفرينانه آن غالبا مورد غفلت واقع شده است. از مهم ترين كانون هاي سفال گري ايران، منطقه باكون و تل(تپه) معروف آن مي باشد. ارزش هاي هنري و زيباشناختي سفال هاي تل باكون، يكي از وجوه بالقوه و ظرفيت قابل توجه اين آثار در كاربردي كردن اين ارزش ها و بهره گيري از آن ها در نقش پردازي هنرها و حرفه هاي امروزي هم چون طراحي پارچه است. از اين رهگذر طرح ها و نقش هاي سفال تل باكون به واسطه قابليت هاي ديداري برجسته و نهفته در خود، براي حضور و بازطراحي مجدد بر زمينه پارچه كه خود يكي از ديرينه ترين هنرهاي بومي و سنتي است، انتخاب گرديده است. بر اين مبنا پرسش اصلي پژوهش اين است كه انواع نقوش ترسيمي بر بدنه سفال هاي تل باكون كدام است و چگونه مي توان از آن ها در طراحي پارچه استفاده كرد؟ هدف آشنايي بيش تر با نقوش سفال و بررسي تخصصي اين نقوش در زمينه هاي كاربردي ديگر، هدف اصلي اين پژوهش است. روش پژوهش اين تحقيق از نوع پژوهش هاي كيفي و كاربردي است و روش تحقيق توصيفي -تحليلي است. شيوه گردآوري داده ها نيز از نوع كتابخانه اي است. يافته ها برخي از يافته هاي تحقيق عبارت است از: نقوش سفال تل باكون تماما داراي فرم انتزاع و خلاصه شده به كمينه ترين شكل ممكن است كه به دو صورت اشكال عادي و غيرعادي (اغراق آميز) ديده مي شوند. هم چنين اين نقوش به چهار طبقه گياهي، جانوري شامل حيوانات، پرندگان، خزندگان، حشرات و ماكيان (ماهي)، انساني و اشكال هندسي، تقسيم بندي مي گردند. چه اين كه هنرمند سفال گر، دست ساخته خويش را علاوه بر نقوش كمينه، با دو الي سه رنگ محدود (اخرايي، سياه و قهوه اي)، آراسته نموده است.

Problem definition In observing the prehistoric pottery of Tal Bakun, researchers have always focused on the theoretical studies of this indigenous art. However, its practical and entrepreneurial aspects have often been neglected. One of the most important centers of pottery in Iran is Bakun region and its famous Tal (hill). The artistic and aesthetic values of Tal Bakun pottery, are one of the potential aspects and remarkable capacities of these artworks in applying such values and using them in the design of contemporary arts and professions like fabric design. In this regard, the designs and motifs of Tal Bakun pottery have been selected for the presence and redesign on the fabric, which is one of the oldest indigenous and traditional arts, due to their outstanding and hidden visual capabilities. Accordingly, the main question of the research is what are the types of motifs on the body of Tal Bakun pottery and how can they be used in designing fabric? Objective The main purpose of this research is to get more acquainted with pottery motifs and to study these patterns in other applied fields. Research method The present research is a qualitative and applied one and has been conducted based on a descriptive-analytical method. The data has been collected using library resources. Results Some of the research findings are including the Tal Bakun pottery motifs all having abstract and summarized forms in the minimal possible form, which are seen as normal and abnormal (exaggerated) shapes. These motifs are also divided into four categories, including the plant, animals such as birds, reptiles, insects and poultry (fish), humans and geometric shapes. The potter artist has decorated his handicrafts with two or three limited colors (ocher, black and brown) in addition to the minimal motifs.