واژه‌بست‌هاي زبان گيلكي: مطالعه‌اي رده‌شناختي

پژوهش حاضر در جهت يك بررسي رده شناختي از عنصر زباني واژه بست در زبان گيلكي تدوين شده است. در اين پژوهش، سعي بر آن است تا باتوجه به تنوعات گويشي قابل‌توجه زبان گيلكي و نيز ديدگاه هاي گوناگون در طبقه بندي عنصر واژه بست و بهره وري متفاوت گويش ها و زبان‌هاي ايراني از اين عنصر زباني، با يك بررسي رده شناختي، تنوع حضور واژه بست در زبان گيلكي و جايگاه حضور آن در جملات گيلكي مشخص شود. بدين منظور، واژه بست هاي زبان گيلكي براساس پرسش‌نامۀ رده‌شناختي مؤسسۀ ماكس پلانك در باب رده شناسي واژه بست مورد تحليل قرار گرفته اند. پرسش‌نامه شامل 5 بخش قابل تفكيك است كه عبارت‌اند از: 1. ويژگي هاي كلي زبان، 2. حالات مقوله‌اي واژه بست، 3. ويژگي هاي خاص، 4. جايگاه واژه بست، و 5. حركت. داده هاي مذكور پس از گردآوري از سه ناحيۀ گويشيِ گيلكي غربي (بيه پس)، شرقي (بيه پيش) و گيلكي گالشي از شهرها و روستاهاي شرقي، غربي و مناطق ييلاقي استان گيلان، به شيوۀ توصيفي ـ تحليلي ـ مقايسه‌اي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج اين پژوهش بيانگر يكسان بودن واژه بست هاي زبان گيلكي در سه گونۀ مذكور است و به‌طور كلي مي توان بيان كرد كه زبان گيلكي داراي پيش بست هاي ضميري متصل به نشانۀ مفعولي، پي بست نشانۀ مفعولي /ǝ/، پي بست تأكيدي و نيز نشانۀ /o/ ربط است. همچنين مشاهده شد كه پي بست ضماير شخصي متصل به اسامي، صفات، حرف اضافه و افعال در اين زبان وجود ندارد. حركت براي واژه بست فقط به انتهاي گروه ميزبان امكان پذير است و جابه‌جايي و جهش واژه‌بست به موقعيت پيشين در اين زبان ممكن نيست. همچنين باتوجه به بررسي هاي انجام‌شده، تحقق قاعدۀ واكرناگل درمورد جايگاه دوم براي واژه بست در زبان گيلكي قابل تأييد است.