كاربرد تسلط تصادفي مبتني بر رگرسيون چندك در تحليل فرصت‌هاي آربيتراژي، كارايي بازار و ترجيحات سرمايه‌گذاران

هدف: رويكرد تسلط تصادفي با توجه به عدم نياز به مفروض دانستن توزيعي خاص مانند توزيع نرمال براي بازدهي، در حوزه‌هاي مختلف مالي كاربرد فراواني يافته است. در اين پژوهش نيز، يكي از كاربردهاي جديد تسلط تصادفي براي تشخيص فرصت‌هاي آربيتراژي و به‌تبع آن، ارزيابي كارايي بازار و همچنين، تحليل ترجيحات سرمايه‌گذاران به‌كار گرفته شده است. روش: بدين منظور، از روش رگرسيون چندكي براي تخمين آزمون تسلط تصادفي استفاده شده است. روش يادشده روي بازدهي روزانه شاخص كل بورس اوراق بهادار تهران، طي دوره 19ساله (از ابتداي مرداد سال 1378 تا پايان سال 1397) و طي شرايط صعودي و نزولي مختلف به اجرا درآمد. يافته‌ها: تحليل داده‌ها حاكي از اين است كه شواهدي مبني بر تأييد عدم تسلط توزيع تجمعي بازدهي‌ها در قبل و بعد از نقاط بازگشتي بين هر دو دوره يافت نشد. بدين ترتيب، عدم رد فرضيه آماري تسلط دوران رونق بر دوران ركود در تسلط تصادفي مرتبه اول، حاكي از امكان كسب سود آربيتراژي بوده و در آزمون تسلط تصادفي مرتبه دوم، گوياي نقض فرضيه كارايي بازار است. وجود تسلط تصادفي مرتبه سوم را نيز مي‌توان دليلي بر رفتار جمعي و توده‌وار سرمايه‌گذاران در دوران صعودي بازار دانست. نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش دال بر وجود فرصت‌هاي آربيتراژي در بازار و ﻋﺪم ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان بين دوره‌هاي صعودي و نزولي بازار اﺳﺖ كه با بيشتر تحقيقات قبلي انجام شده اين خصوص هم‌خواني دارد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ بررسي‌هاي بيشتر، بر تمايل رفتاري سرمايه‌گذاران ريسك‌گريز به سرمايه‌گذاري در چرخه‌هاي رشدي بازار و وجود رفتار توده‌وار در اين دوره‌ها دلالت دارد.