بررسي اثر تمايلي در صندوق‎هاي سرمايه‌گذاري مشترك ايران

هدف: تمايل سرمايه‌گذاران براي فروش سهام برنده (با بازده مثبت) و نگهداري سهام بازنده (با بازده منفي) را اثر تمايلي مي‌گويند و اين اثر در ادبيات مالي رفتاري كشورهاي مختلف، در سطح سرمايه‌گذار خُرد به ثبت رسيده است. با وجود اين، دربارۀ وجود اثر تمايلي در سرمايه‌گذاران نهادي (مانند صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك)، مطالعات صورت گرفته به نتيجه يكساني نرسيده‌اند. هدف اين پژوهش بررسي وجود اثر تمايلي در سرمايه‌گذاران نهادي فعال در بازار سهام ايران است. روش: در اين پژوهش با استفاده از داده‌هاي جمع‌آوري شده از تركيب پورتفوي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك فعال در بازار سهام ايران، وجود اثر تمايلي در صندوق‌ها آزمون شده است. اين داده‌ها به‌صورت دستي از صورت‌هاي مالي فصلي صندوق‌ها استخراج شده‌اند. براي محاسبه اثر تمايلي، مطابق ادبيات، از اختلاف نسبت فروش سهام سودآور و نسبت فروش سهام زيان‌ده استفاده شد. آزمون وجود اثر تمايلي، يك بار با تجميع داده‌هاي معاملاتي تمامي صندوق‌ها و بار ديگر در سطح صندوق‌ها به اجرا درآمد. يافته‌ها: بر اساس يافته‌ها، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك فعال در بورس تهران، به‌طور قاعده‌مندي تمايل دارند سهامي كه افزايش قيمت‌يافته را بفروشند و سهامي كه كاهش قيمت‌داشته را نگه دارند. به بيان دقيق‌تر، احتمال فروخته‌شدن يك سهم با بازده مثبت، 1.46 برابر احتمال فروخته‌شدن سهمي با بازده منفي است. چنانچه ماليات و كارمزد معاملات را در محاسبه سود دخالت ندهيم، اين نسبت به 1.51 افزايش مي‌يابد. نتيجه‌گيري: اثر تمايلي ميان صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك در بورس تهران ديده مي‌شود. يكي از قوت‌هاي نتايج پژوهش حاضر در مقايسه با اكثر مطالعات بين‌المللي اين است كه اثر تمايلي اندازه‌گيري شده، به‌دليل اينكه مشمول ماليات بر عايدي سرمايه‌اي در بورس تهران نمي‌شود، از اثر معامله‌گري ماليات‌محور مبرا است و تصوير دقيق‌تري از وجود و شدت اثر تمايلي ميان سرمايه‌گذاران نهادي ارائه مي‌دهد.