حكم «مَدح من لايستحقُ المَدحَ أو يستحقُ الذمَ» از نظر امام خميني(ره)

Imam Khomeini`s View on the Verdict of «Praising the One»who does not deserve the Praise or deserves to be reproached

انسان فطرتأ خواهان شنيدن يا گفتن عبارت‌هاي ستايش‌آميز است و از سوي ديگر زندگي اجتماعي بدون تشويق و تحسين و تجليل از شايستگان بسترساز پيشرفت و تعالي نخواهد بود. ستايش‌ها يا مفهوم و جهت‌گيريِ انساني و حق‌شناسانه دارد و يا آلوده به ريا، مصلحت ‌انديشي و منفعت‌طلبي است. تملق و چاپلوسي از مصاديق بارزِ ستايشهايي است كه به منفعت طلبي و نفاق آلوده شده و مشمول حكمِ «مدح من لايستحق المدح أو يستحق الذم» مي باشد. بسياري از فقها، در كتب اخلاقي و فقهي، به اين مهم پرداخته اند. اين پژوهش، به بررسي ديدگاه امام خميني(ره) در بارهي تملق پرداخته است؛ امام خميني(ره) از جمله فقهاي معاصر است كه مدح و ذم و حكم فقهي آن را در انديشه هاي خود تبيين نموده است. پيشينه ي علمي و انديشه هاي ناب امام خميني(ره) به دليل بهره مندي گسترده از دانشهاي اسلامي چون فقه، اصول، تفسير و كلام و... نه تنها بيانگر عمق انديشه هاي ايشان است؛ بلكه به وضوح بيان كننده ي مفهوم و گسترهي آسيب رساني پديده ي تملق و چاپلوسي در عرصه هاي حيات فردي و جمعي ميباشد. بر اين اساس، از آموزههاي اخلاقي و معنوي ايشان از جمله در زمينهي چاپلوسي و نكوهش آن، بهره برده تا تأثير مثبت و سازنده در ذهن و رفتار مخاطبان بر جاي گذارد. در اين پژوهش با روش گردآوري اطلاعات كتابخانهاي، بهصورت توصيفي- تحليلي، از كلام و آثار اخلاقي و معنوي امام خميني(ره) در زمينه ي چاپلوسي و نكوهش آن بهره برده تا با نگاه به متون اسلامي و ديني، زمينه پيش بردن مباحث اخلاقي در جامعه فراهم گردد.

Inherently, man is interested in hearing praiseful statements and social life, on the other hand, will not pave the ground for development and transcendence without praise and encouragement of the elites. Praises either refer to the human and fair notion and orientation or are contaminated with hypocrisy, expediency and profiteering. Flattery and adulation are one of the explicit extensions of praises that have become blurred by profiteering and conspiracy and are subject to the verdict «praising the one who does not derserve the praise or deserves to be reproached». Many jurists in their ethical and jurisprudential works have dealt with this issue. Imam Khomeini is one of the contemporary jurists who have explained the praise and reproachment in his ideas. Scientific background and pure ideas of Imam Khomein due to his extensive knowledge of Islamic sciences like jurisprudence, principles of jurisprudence, Quranic exegesis, theology and etc, not only express the depth of his ideas, but also explicate the concept and scope of damage that can be incurred by the phenomenon of flattery and hypocrisy in the spheres of individual and collective life. Accordingly, in this study, it was sought to take advantage of moral and spiritual words and works of Imam Khomeini via library based studies in a descriptive-analytic fashion concerning flattery and its depreciation focusing on the Islamic and religious texts in order to tile .the path for moral discussions