بررسي ترجيحات مصرف‌كنندگان برنج براي برنامه پرداخت براي خدمات اكوسيستم رودخانه سفيدرود

رودخانه سفيدرود مهم ترين رودخانه استان گيلان مي باشد كه در چند سال اخير دچار آلودگي هاي شديدي شده است. برنامه پرداخت براي خدمات اكوسيستم يكي از روش هاي بازاري حفاظت از محيط زيست مي باشد كه محبوبيت زيادي به دنبال داشته است. بنابراين، در اين پژوهش ترجيحات و تمايل به پرداخت مصرف كنندگان برنج براي پذيرش برنامه پرداخت براي خدمات اكوسيستم رودخانه سفيدرود در استان گيلان بررسي شد. بدين منظور از روش آزمون انتخاب و مدل هاي لاجيت با پارامترهاي تصادفي و لاجيت كلاس پنهان بهره گرفته شد. اطلاعات مورد نظر از طريق مصاحبه حضوري و تكميل پرسشنامه با 115 نفر از مصرف كنندگان برنج ساكن در محدوده رودخانه سفيدرود در سال 1398 به دست آمد. نتايج حاصل از هر دو مدل، وجود ناهمگني در ترجيحات را تأييد مي كنند و متغيرهاي سن، جنسيت و تحصيلات افراد از عوامل ناهمگني شناخته شدند. نتايج حاصل از مدل كلاس پنهان و لاجيت پارامتر تصادفي نشان داد كه به ترتيب ويژگي هاي نحوه توزيع پرداخت ها و تعداد دفعات نظارت بر برنامه بالاترين اولويت را از نظر مصرف كنندگان داشتند. بنابراين، جهت مشاركت و اطمينان بيشتر مصرف گنندگان در چنين برنامه هايي توصيه مي گردد اين ويژگي ها در برنامه لحاظ گردند. حداكثر تمايل به پرداخت به ترتيب براي اين دو ويژگي برابر با مقادير 1347 و 3535 تومان به دست آمد. مطابق با نتايج اين پژوهش، پيشنهاد مي شود در پياده سازي برنامه PES از برنامه هاي كوتاه مدت با نظارت بالا استفاده شود، همچنين برنج كاران با سطوح درآمدي پايين تر در اولويت قرار گيرند. با توجه به اين كه مصرف كنندگان براي سازمان اجرائي خصوصي ترجيحات مثبت داشتند، بنابراين پيشنهاد مي شود فرصت هاي سرمايه گذاري در بخش خصوصي صورت گيرد.