ارزشيابي پيوست نگاري فرهنگي حوزه فاوا و پيشنهاد روش شناسي براي اصلاح آن

طي سالهاي 1390 تا 1395 حدود 8 طرح پژوهشي پيوست فرهنگي در حوزه پروژه هاي بزرگ و ملي فناوري اطلاعات و ارتباطات، بخصوص شبكه ملي اطلاعات و همچنين ارتباطات باندپهن اجرا شد كه اين مقاله با رويكرد «فراارزشيابي بررسي كننده روششناسي» ميكوشد به اين سؤال پاسخ دهد كه مطالعات پيوستنگاري فرهنگي مذكور، از منظر روششناختي تا چه حد از كيفيت علمي لازم برخوردار بوده است و ضعف آنها با چه رويكردي قابل جبران مي باشد. مقاله به ارزشيابي آن پژوهش ها برمبناي الگوي تيپ پيوست نگاري فرهنگي دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي با استفاده از روش آميخته به شيوه تحليل محتواي كيفي جهت دار اسناد پژوهش هاي مذكور پرداخته است. براساس نتايج به دست آمده در اغلب موارد الگوي تيپ پيوست نگاري به طور كامل پيروي نشده است، بلكه روش تحقيق آنها عمدتا متكي بر مطالعات كتابخانه اي و اخذ نظرات خبرگي اشخاص غيرذينفع بوده است كه ميتوان آن را روش «گردآوري ارتكازي آراي صاحبنظران» ناميد. در نهايت، اين مقاله پس از ارزشيابي علل ضعف هاي كلي حاكم بر اين مطالعات و الگوي تيپ پيوست نگاري فرهنگي، روش شناسي اصلاح شده اي را پيشنهاد مي دهد كه مبتني بر تلقي فرهنگ به عنوان عامل مؤثر نه متأثر در طراحي فناوري، رابطه سيستمي به جاي رابطه مكانيستي بين ابعاد مختلف پديده و بهره گيري از سازه مفهومي «سيستم اجتماعي-فني» ميباشد. بر اين اساس استفاده همزمان از دو روش شناسي كه عبارتند از «مدل شبكه كارآمدي سيستم»، «چشم اندازهاي چندگانه» پيشنهاد مي شود و علاوه بر آن دو روش شناسي و «برنامه ريزي تعاملي» و «روش شناسي سيستم هاي نرم» براي تحليل و برنامه ريزي براي پيوست نگاري فرهنگي سيستم هاي اجتماعي پيچيده پيشنهاد مي شود.