بررسي توزيع، آلودگي و خطر سلامت فلزات سنگين در غبار خيابان كلان شهر كرمانشاه

در سال هاي اخير خشكسالي هاي طولاني و طوفان هاي غبار موجب ورود ذرات غبار به غرب كشور شده است. بار آلوگي اين ذرات در كلان شهركرمانشاه به دليل جمعيت زياد، توسعه مراكز صنعتي و وجود منابع مختلف آلاينده شهري ممكن است افزايش يابد. در اين مطالعه غلظت شش فلز سنگين (كادميم، كروم، مس، سرب، روي و نيكل) در غبار خيابان اين شهر بررسي شد. بدين منظور تعداد 21 نمونه غبار خيابان برداشته و با استفاده از طيف سنج جرمي پلاسماي جفت شده القايي (ICP-MS) تجزيه شد. نتايج نشان دهنده غلظت بالاي كادميم، مس، سرب و روي به ترتيب با ميانگين 0.34، 128، 98.71، 282.14 ميلي گرم بر كيلوگرم بود. به منظور بررسي شدت آلودگي ذرات غبار از ضريب غني شدگي، شاخص بار آلودگي، شاخص خطر بالقوه بوم شناختي و شاخص خطر سلامت استفاده شد. نتايج اين شاخص ها بيانگر آلودگي نسبتا زياد فلزات سرب، روي، مس و كادميم در بيشتر نقاط شهر نسبت به زمينه محلي است. با اين وجود 42.85 درصد از ايستگاه ها شاخص خطر بوم شناختي كم و 52.3 درصد از ايستگاه ها شاخص خطر متوسط دارند. بيشترين مقدار خارج قسمت خطر (HQ) براي مسير بلع محاسبه شد و كروم و سرب بيشترين مقادير را نشان دادند. با اين حال، مقادير شاخص خطر براي تمام فلزات سنگين مورد مطالعه به استثنا سرب در سه ايستگاه، براي كودكان كمتر از يك بود. نتايج تحليل مولفه اصلي (PCA) نشان داد كروم و نيكل عمدتا داراي منشأ زمينزاد هستند و ساير فلزات بيشتر تحت تاثير منابع انسانزاد قرار دارند.