بررسي توان رقابتي سويا و سه گونه دم‌روباهي Setaria glauca، S. verticillata و S. viridis در نسبت‌هاي مختلف كاشت

اين پژوهش با هدف بررسي واكنش سويا به تداخل سه گونه دم‌روباهي Setaria glauca، S. verticillata وS. viridis  و همچنين رقابت‌هاي بين گونه‌اي اين سه علف هرز انجام گرديد. آزمايش به‌صورت گلداني در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري به صورت طرح كاملا تصادفي در 3 تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايش اول شامل نسبت‌هاي كاشت: 25:75، 50:50، 75:25 (سوياعلف هرز) و كشت خالص (100% سويا و گونه علف هرز) بود و در سه آزمايش ديگر نيز هر يك از علف‌هاي هرز دو به دو با نسبت‌هاي ذكر شده در بالا با هم مورد مقايسه قرار گرفتند. صفات مورد بررسي در اين آزمايش شامل عملكرد دانه، تعداد شاخه فرعي، تعداد غلاف در گياه، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه سويا بود. همچنين زيست توده علف هرز، ارتفاع، تعداد برگ، تعداد سنبله و تعداد پنجه علف‌هاي هرز در رقابت با يكديگر محاسبه شد. علاوه‌بر آن شاخص تحمل و شاخص رقابت تعيين نيز گرديد. نتايج نشان داد كه در بررسي توان رقابتي سه گونه دم‌روباهي با سويا، حداكثر عملكرد دانه سويا (15.56 گرم در بوته) در شرايط عاري از علف هرز (كشت خالص سويا) به‌دست آمد و افزايش تراكم سويا در هر سه گونه دم‌روباهي سبب كاهش زيست توده آن‌ها نسبت به كشت خالص علف هرز گرديد. هر چند بررسي شاخص تحمل رقابت سويا به تراكم‌هاي متفاوت هر سه گونه دم‌روباهي نشان داد كه گياه سويا به تراكم‌هاي پايين (25 درصد) S. glauca، S. verticillata وS. viridis متحمل‌تر است؛ اما توانايي رقابتي سويا نسبت به اين سه گونه به‌صورت S. glauca S. verticillata S. viridis بود؛ بطوريكه با افزايش تراكم گونه S. glauca عملكرد سويا با شيبي ملايم و با افزايش تراكم گونه S. viridis عملكرد سويا با شيبي تند كاهش پيدا كرد. مطالعه توان رقابتي گونه‌هاي دم‌روباهي با يكديگر نشان داد كه افزايش تراكم هر گونه سبب كاهش شاخص‌هاي رشدي گونه ديگر شد و حداكثر ارتفاع ساقه، تعداد پنجه، تعداد برگ، تعداد سنبله و زيست توده هر سه گونه در كشت خالص آن‌ها به‌دست آمد. نتايج به‌دست آمده از اين مطالعه نشان داد كه رقابت بين گونه‌اي در تراكم‌هاي متفاوت نسبت به رقابت درون گونه‌اي در كاهش زيست توده هر سه گونه مؤثرتر بود. نتايج آزمايشات بين گونه‌اي علف‌هاي هرز هم بيانگر اين مطلب بود كه قابليت رقابتي بين اين سه گونه به‌صورت S. glauca S. verticillata S. viridis بود.