ارزيابي مقاومت برخي ارقام گوجه‌فرنگي نسبت به نماتد ريشه‌گرهي Meloidogyne javanica در شرايط گلخانه

نماتد‌هاي ريشه‌گرهي، از مهم‌ترين نماتدهاي انگل گياهي در سطح جهان مي‌باشند كه اغلب محصولات زراعي را مورد حمله قرار مي‌دهند. استفاده از ارقام متحمل يا مقاوم به نماتد، يكي از روش‌هاي موثر در كاهش خسارت ناشي از نماتدهاي ريشه‌گرهي است. در اين مطالعه با هدف ارزيابي سطح مقاومت تعدادي از ارقام گوجه‌فرنگي شامل ALYSTE F1، ARYZA F1، Early Urbana، Rutgers و Mobil ( هلند و مجارستان)، نسبت به حمله‌ي نماتد ريشه‌گرهي Meloidogyne javanica، در قالب پنج تكرار و در دو حالت مايه‌زني و عدم مايه‌زني در شرايط گلخانه‌اي، برخي شاخص‌هاي رشدي گياه (وزن تر و خشك ريشه، وزن تر و خشك بخش هوايي، طول ريشه، ارتفاع گياه و وزن تر و خشك كل) و توليدمثلي نماتد (تعداد گال و توده تخم نماتد در گرم ريشه و كل ريشه، تعداد تخم موجود در توده تخم، تعداد لاروهاي سن دوم موجود در خاك، جمعيت نهايي نماتد و فاكتور توليدمثلي) بررسي شده است. نتايج نشان داد كه رقم ALYSTE F1، با كم‌ترين تعداد گال ريشه، توده‌تخم، تخم و لارو سن دوم موجود در خاك و به تبع آن كم‌ترين ميزان جمعيت نماتد، به عنوان رقمي نسبتا مقاوم شناخته شد. از نظر صفات رويشي گياه نيز مشخص گرديد رقم ALYSTE F1، در بالاترين سطح، از لحاظ ويژگي‌هاي رويشي بوده و از تفاوت آماري معني‌داري نسبت به ديگر ارقام برخوردار بوده است. نتايج هم‌چنين نشان داد كه ارقام موبيل هلند، موبيل مجارستان، ارلي‌اربانا، ARYZA F1 و روتگرس نسبت به نماتد ريشه‌گرهي، براساس فاكتور توليدمثل (RF) و شاخص گال در زمره‌ي ارقام خيلي حساس طبقه‌بندي شدند. براساس ويژگي‌هاي زايشي نماتد مشخص گرديد كه ارقام موبيل هلند، موبيل مجارستان و ارلي‌اربانا، بيش‌ترين جمعيت نماتد و بالاترين فاكتور توليدمثل را به خود اختصاص دادند اما از لحاظ ويژگي‌هاي رويشي، رقم روتگرس در بين ارقام، از تاثيرپذيري بيش‌تري برخوردار بود. نتايج تجزيه‌ خوشه‌اي براساس مجموع صفات رويشي گياه و توليدمثلي نماتد نيز نشان داد كه رقم ALYSTE F1 به صورت مجزا از ديگر ارقام قرار گرفت. در نهايت براساس مجموع نتايج حاصل از اين پژوهش، رقم ALYSTE F1، به عنوان مقاوم‌ترين رقم شناخته شد.