كاوش دورنماي نظري مفهوم «اوربانيزاسيون» در ايران مبتني بر روش CLA

بيان مساله: «اوربانيزاسيون» به مثابه يكي از پيشران هاي اصلي دگرگوني هاي اجتماعي/فضايي در دهه هاي اخير همواره مورد توجه بوده، اما قرائت هاي گوناگون از سير تغييرات محتوايي اين مفهوم در انطباق با ويژگي هاي زمينه اي و زمانه اي آن، به طور جدي مورد تحليل و بحث قرار نگرفته است. طوري كه معادل سازي هايي از قبيل شهرنشيني، شهري شدن، شهري سازي، ايجاد مدنيت و حتي شهرگرايي براي پوشش مفهوم هاي پيچيده آن به كار رفته است. بديهي است كه معادل سازي در هر نوشتاري يك مساله قراردادي و صوري باشد، با اين حال شايسته است مباحث شكلي واژگان از مباحث مفهومي آن جدا گردد. اهداف پژوهش: اين پژوهش با بهره گيري از روش تحليل لايه اي علي (CLA) در چهار لايه سطح مشهود و پذيرفته شده ، سطح علل كلان وابسته به سيستم ، سطح گفتمان/ جهان بيني و سطح استعاره/ اسطوره سعي دارد تا ضمن شناسايي خوانش هاي ممكن بر مبناي گفتمان ها و استعاره هاي موجود به ارائه چشم اندازهاي نظري گوناگون ناشي از مفهوم «اوربانيزاسيون» در ايران بپردازد. روش پژوهش: تحليل لايه اي علي بر اساس مصاحبه عميق/ نيمه ساختار يافته و در راستاي شناسايي مضامين اصلي لايه هاي تحليل در سطح نخبگان و متخصص هاي حوزه مطالعات شهري ايران به كار گرفته شده است. نتيجه گيري: يافته هاي پژوهش گوياي آن است كه مفهوم «اوربانيزاسيون» در ايران داراي چهار سطح تحليلي است. سطح نخست، به عنوان نرخ شهرنشيني ناشي از يك واقعيت عيني و تجربي؛ در سطح دوم همتراز با مفهوم فرايندي شهري شدن؛ در سطح سوم مبتني بر مفهوم «اوربانيزاسيون» به مثابه يك كنش جمعي با محوريت گشايش افق در امر سياسي فضا؛ و در سطح چهارم به عنوان امر ذهني متفاوت، با استعاره رهايي بخش بودن؛ همخوان شده است.