ارزيابي روند تغييرات پوشش فضاي سبز شهري با استفاده از سنجه هاي سيماي سرزمين (نمونه موردي: شهر قزوين)

Evaluating the trend of urban green space changes using landscape metrics (Case study: Qazvin city)

در پژوهش حاضر با هدف ارزيابي روند تغييرات پوشش فضاي سبز در بازه زماني 2013-2019، از داده‌هاي سنجش از دور (لندست 8) با پوشش ابر كمتر از ده درصد، براي تعيين كاربري اراضي و روند تغييرات آن در 7 سال گذشته استفاده شد. نقشه‌هاي كاربري اراضي، در برنامهENVI 5.3 در قالب سه كلاس فضاهاي سبز، اراضي انسان ساخت (شامل تمامي كاربري هاي انسان ساخت به جز فضاهاي سبز و پوشش هاي گياهي) و اراضي باير توليد شد و براي طبقه بندي اين نقشه‌ها از روش حداكثر احتمال استفاده گرديد. در ادامه، از سنجه هاي سيماي سرزمين شامل سنجه مساحت لكه‌ها (CA)، متوسط اندازه لكه‌ها MPS) )، تراكم لكه‌ها (PD) و متوسط فاصله همسايگي MMNND) ا (براي تعيين حضور، پايداري، توزيع و به طور كلي نحوه تغيير اراضي سبز در شهر قزوين (شامل 3 منطقه) درطي دوره مطالعاتي استفاده شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه در طي دوره مطالعاتي، بيشترين تغيير فضاي سبز در منطقه 1 قزوين (جنوب شهر) و كمترين آن در منطقه 3 اين شهر (شمال شهر) رخ داده است. علاوه بر اين، براساس سنجه هاي سيماي سرزمين مشخص شد كه مساحت لكه‌هاي سبز و تراكم آنها به ترتيب به ميزان 71/73 هكتار و 8075/0 در هر 100 هكتار كاهش يافته و از طرفي متوسط اندازه و فاصله همسايگي اين اراضي به ميزان 1061/0 هكتار و 2846/5 متر افزايش داشته است. اين نتايج نشان از تبديل لكه‌هاي ريزدانه به درشت‌دانه‌تر و افزايش پايداري آنها با وجود كاهش ميزان حضور پذيري اين اراضي است.

Rising temperatures and the formation of Urban Heat Islands (UHI) are the main consequences of population growth and uncontrolled expansion of cities. Green infrastructures are one of the nature based solutions. These infrastructures can be considered as an important strategy to reduce the damages caused by urban development and increase the quality of citizens’s life. Landscape ecology and its metrics are among the methods of evaluating green infrastructure in urban environments. Hence, the main objective of this research is to evaluate changes in urban green infrastructure during the period of 2013-2019 in Qazvin city. To do so, green infrastructures changes were investigated using remote sensing data and landscape metrics including presence (Class Area), stability (Mean Patch Size) and distribution (Patch Density, Mean Euclidean Distance Neighbor) in three regions of Qazvin. The results showed a decrease of 73.71 hectares in the Class Area (presence) and an increase of 0.1061 hectares in their Mean Patch Size (stability). Furthermore, the density of green infrastructures has experienced 0.8075 decrease per 100 hectares while the Mean Euclidean distance neighbor has increased about 5.5846 meters. These results indicate the conversion of small classes of green infrastructures to bigger classes and increase their stability despite the decrease in their presence. Therefore, planning and management by creating and expansion of green lands seems necessary in order to reduce the effects of urban development, improve the quality of citizen’s life and preserving green infrastructures of Qazvin.