تأثير رسوبگذاري سيلاب بر تغييرات ويژگي‌هاي پوشش گياهي و خاك سطحي دشت آبدالان

Investigating the Effect of Flood Sedimentation on Vegetation and Topsoil Changes in Abdalan Plain

هدف پژوهش حاضر، بررسي تأثير سيلاب­‌هاي گسترش يافته و رسوبات موجود در آن بر پوشش گياهي سطح دشت آبدالان دوگنبدان بعد از 24 سال از زمان اجراي طرح پخش سيلاب بوده است. به اين منظور، تغييرات تراكم و تنوع پوشش گياهي همراه با ويژگي‌­هاي خاك سطح عرصه گسترش سيلاب مبناي تأثيرگذاري سيل‌گيري­‌هاي متنوع قرارگرفت. براي تعيين ويژگي­‌هاي تراكم و درصد پوشش گياهي، درصد سنگ و سنگريزه، لاشبرگ و خاك لخت و نيز ويژگي‌هاي فيزيكوشيميايي خاك در هر يك از مناطق عرصۀ پخش سيلاب و شاهد، 3 نوار (ترانسكت) به طول m100 مستقر و در قطعه­‌هاي m21 اندازه‌­گيري و نمونه­‌برداري انجام شد. نتيجه بررسي­‌هاي ميداني گياهان موجب شناسايي 36 گونه گياهي و 33 جنس متعلق به 14 تيره شد. مهم­ترين خانواده­‌هاي گياهي مشاهده شده در منطقه، Asteraceae، Poaceae و Fabaceae بودند. نتايج نشان داد كه در منطقه پخش سيلاب 34 گونه گياهي و در منطقه شاهد 25 گونه گياهي وجود دارد. از اين تعداد، 12 گونه گياهي فقط در منطقه پخش سيلاب و 2 گونه گياهي فقط در منطقه شاهد مشاهده شد و 23 گونه گياهي نيز به صورت مشترك در هر دو عرصه پخش سيلاب و شاهد وجود داشت. مطابق نتايج، درصد پوشش و تراكم گياهان در عرصه پخش سيلاب نسبت به عرصه شاهد به ترتيب 32.8% و 4.4% افزايش يافته ­است. همچنين بررسي نتايج ويژگي­‌هاي فيزيكوشيميايي خاك از افزايش درصد رس، سيلت و ماسه و كاهش سنگريزه در عرصه پخش سيلاب نسبت به شاهد حكايت داشت. وجود رطوبت كافي و رسوب­‌هاي ريزدانه مناسب براي نگهداشت رطوبت مورد نياز در مدت زمان طولاني­‌تر و نيز بذرهاي موجود در رسوبات، موجب رشد و افزايش تراكم و تاج پوشش گياهان در عرصه پخش سيلاب شده است. عمليات پخش سيلاب بر دشت آبدالان با تغيير ويژگي­‌هاي فيزيكي خاك سطحي و بهبود وضعيت پوشش گياهي، احياي پوشش سطحي منطقه را موجب­ شده است.

The purpose of this study is to investigate the effect of floodwater spreading on the vegetation of Abdalan plain after 24 years since the implementation of the project. For this purpose, the changes in vegetation density and diversity and soil characteristics of the floodwater spreading were considered as the basis for the effectiveness of various floods. To determine the characteristics of density and percentage of vegetation, percentage of rocks, gravels, litter, and bare soil as well as Physico-chemical characteristics of soil in each area of floodwater spreading and control, 3 transects with a length of 100 meters were deployed. Measuring and sampling were performed on one square meter plots. The results of field studies led to the identification of 36 plant species and 33 genera belonging to 14 plant families. The most important plant families in the region are Asteraceae, Poaceae, and Fabaceae. The results showed that there are 34 plant species in the floodwater spreading area and 25 plant species in the control area. Of these, 12 plant species were observed only in the floodwater spreading area and 2 plant species were observed only in the control area, and 23 plant species were common in both areas. According to the results, the percentage of cover and density of plants in the floodwater spreading area has increased compared to the control area by 32.8% and 4.4%, respectively. The percentage of clay, silt, and sand has increased compared to the control in the field of floodwater spreading. Sufficient moisture and suitable fine-grained sediments to maintain the required moisture for a longer time as well as the seeds in the sediments have caused the growth and increase of density and canopy cover of plants in the field of floodwater spreading. These operations on the Abdalan plain have caused the revitalization of the region by changing the physical characteristics of the surface soil and improving vegetation conditions.