شناسايي و تبيين عوامل موثر بر دكترين پدافند غيرعامل؛ مورد مطالعه شهر مقدس مشهد

زمينه و هدف: عدم كنترل‌هاي مناسب و متمركز نبودن برنامه‌هاي توسعه كلان‌شهرها به مهاجرت‌هاي بي‌رويه و در نتيجه ايجاد مجموعه‌اي از ناهنجاري‌ها و آسيب‌پذيري‌ها منجر شده است و در پي آن لزوم توجه هر چه بيشتر به مباحث پدافند غيرعامل براي كاهش آسيب‌پذيري، تسهيل مديريت بحران، استمرار خدمات ضروري، بازدارندگي دفاعي و افزايش پايداري شهرها احساس شده است. بر اين اساس، در اين پژوهش به شناسايي و تبيين عوامل مؤثر بر دكترين پدافند غيرعامل در كلان شهر مشهد پرداخته شده است. روش‌شناسي: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، كاربردي و از نظر ماهيت و روش اجرا، پژوهشي توصيفيهمبستگي است. جامعه آماري تحقيق شامل همه خبرگان و صاحب‌نظران دستگاه‌هاي لشكري و كشوري آشنا به مباحث پدافند غيرعامل در حوزه كلان‌شهرها بود و با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند، تعداد 45 نفر به عنوان افراد نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده‌ها شامل پرسشنامه‌هاي استانداردي بود كه روايي آن‌ها از طريق روايي محتوا و سازه و پايايي آن‌ها از طريق آلفاي كرونباخ تأييد شد. يافته‌ها: بر اساس تحليل داده‌ها، قابليت تاب‌آوري، مكان‌يابي و مكان‌گزيني، ايمن‌سازي و استحكام‌بخشي و آمايش شهري از عوامل مؤثر بر دكترين پدافند غيرعامل در حوزه كلان‌شهر مشهد بودند. ارزيابي اصول دكترين پدافند غيرعامل كالبدي كلان‌شهر مشهد تحليل نشان داد كه قابليت تاب‌آوري با ميانگين 85/3، مكان‌يابي و مكان‌گزيني با ميانگين 75/3 و ايمن‌سازي و استحكام‌بخشي با ميانگين 74/3 و آمايش شهري با ميانگين 63/3 داراي بيشترين ميانگين بودند. نتيجه‌گيري: عدم رعايت اصول و ملاحظات پدافند غيرعامل در ايجاد و توسعه فضاي كالبدي كلان‌شهر مشهد علاوه بر آسيب‌پذيري در حين تهديد به بروز خسارات جبران‌ناپذير منجر مي‌شود.