ارزيابي اثرات تغيير اقليم بر امنيت غذايي و رفاه اقتصادي: مطالعه موردي دشت همدان بهار

امروزه، يكي از مهم‏ترين چالش‏ ها در حفظ ثبات و پايداري توسعه اقتصادي منطقه‌اي و ملي پديده تغييرات اقليمي و پيامدهاي آن است كه تهديدي جدي براي نظام‏ هاي طبيعي، منابع آب و رفاه اجتماعي و اقتصادي محسوب مي‏شود. از اين ‏رو، درك رابطه بين تغييرات اقليمي و متغيرهاي اقتصادي اجتماعي مانند امنيت غذايي و رفاه اقتصادي كه در مطالعات اخير، كمتر بدان پرداخته شده، ضروري است. هدف مطالعه حاضر ارزيابي آثار رفاهي و امنيت غذايي تغييرات اقليمي در دشت همدان بهار بود. در اين راستا، متغيرهاي بارندگي و دما در افق 2070 بر اساس سناريوهاي اقليمي منتخب پيش‌بيني شد و سپس، با برآورد تابع واكنش عملكرد، محاسبه تغييرات عملكرد ناشي از پارامترهاي آب‏ و هوايي ؛ و در نهايت، با تدوين يك الگوي برنامه‌ريزي رياضي غيرخطي شامل ابعاد اقتصادي، زراعي و هواشناسي، اثرات بالقوه تغيير اقليم بر رفاه اقتصادي و امنيت غذايي تحت سناريوهاي اقليمي منتخب در افق 2070 در مقايسه با سال پايه (2018) ارزيابي شد. نتايج نشان داد كه تغييرات اقليمي با كاهش دسترسي به آب، از يك سو، با كاهش توليد و افزايش قيمت موادغذايي، موجب كاهش مازاد رفاه مصرف‏كننده مي‏ شود و از سوي ديگر، موجب افزايش درآمد خالص مزرعه خواهد شد، اما همچنان در تمامي سناريوها رفاه اقتصادي كل كاهش خواهد يافت؛ بنابراين، حتي با تغييرات خوش‏بينانه اقليم، رفاه مصرف‏ كننده و به تبع آن، امنيت غذايي كاهش مي ‏يابد. همچنين، بر پايه يافته ‏هاي پژوهش حاضر، بيشترين كاهش مازاد مصرف‏ كننده در تمامي سناريوها مربوط به محصولات راهبردي تأمين‌كننده امنيت غذايي خواهد بود؛ با اين حال، با اتخاذ راهبرد سازگاري بهبود راندمان آبياري در سناريوهاي مورد بررسي به مقادير مختلف، زيان رفاهي ناشي از تغيير اقليم به‏‏طور كامل خنثي خواهد شد.