تدوين مدل راهبردهاي ارتقاي كيفيت حسابرسي مالياتي در نظام ماليات بر ارزش افزوده ايران

هدف: نظام ماليات‌بر‌ ارزش ‌افزوده در ايران به دليل جواني و نوپا‌بودن، به تازگي مورد توجه قرار گرفته است و بالتبع تاكنون بسياري از جنبه‌هاي كيفيت حسابرسي‌ مالياتي ‌ارزش ‌افزوده و راهبردهاي ‌دستيابي به كيفيت حسابرسي مالياتي ارزش افزوده و ارتقاي آن، تبيين نگرديده است. همچنين پژوهش‌هاي گذشته جنبه‌هاي محدودي از حسابرسي ‌مالياتي ‌ارزش ‌افزوده را مدّنظر قرار داده‌اند؛ بنابراين هدف از انجام اين پژوهش، تبيين و توصيف جنبه‌هاي گوناگون كيفيت حسابرسي ‌مالياتي ‌ارزش ‌افزوده و راهبردهاي ارتقاي آن مي‌باشد. روش: در اين پژوهش براي بار نخست، با بهره‌مندي از رهيافت كيفي و با كمك روش نظريه‌پردازي زمينه‌بنيان و استفاده از مصاحبه‌هاي عميق، ذينفعان اساسي نظام حسابرسي مالياتي‌ارزش‌افزوده مورد پژوهش قرار گرفتند. براي اين منظور با 26 نفر از خبرگان با تخصّص حسابرسي ‌مالياتي ‌ارزش ‌افزوده كه در اين حوزه داراي تجربه اجرايي بوده‌اند در اواخر سال 1398 مصاحبه‌‌هاي عميق صورت پذيرفت. روش نمونه گيري در اين تحقيق، روش نمونه گيري نظري و انتخاب نمونه با استفاده از تكنيك گلوله برفي صورت پذيرفته است. يافته‌ها:داده‌هاي پژوهش به كمك روش كُدگذاري باز، كُدگذاري محوري و انتخابي كه از اجزاء پيكره روش نظريه‌پردازي زمينه‌بنيان است، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت و مقوله‌هاي اصلي و خردمقوله‌ها(مفاهيم) استخراج شد. در اين پژوهش، در مجموع 49 مقوله اصلي و همچنين 256 خردمقوله‌ها(مفاهيم) كشف و شناسايي گرديد و در قالب مدل جامع راهبردهاي ارتقاي كيفيت حسابرسي مالياتي ‌ارزش ‌افزوده ارائه گرديد. نتيجه‌گيري:مدل راهبردهاي ارتقاي كيفيت حسابرسي مالياتي ارزش افزوده بر اساس رويكرد سيستمي كه دربرگيرنده دو بخش كلان شامل ارائه‌دهندگان خدمات حسابرسي‌مالياتي‌ارزش افزوده در سه خرده‌سطح(سطح كارحسابرسي‌مالياتي، سطح اركان رفع اختلاف‌‌‌مالياتي و سطح سازماني) و بخش دريافت‌كنندگان خدمات حسابرسي‌مالياتي‌ارزش‌افزوده در يك خرده‌سطح(مؤديان مالياتي ارزش افزوده) با كشف و شناسايي عوامل راهبردي، شرايط مداخله‌گر(زمينه‌اي) و پيامدهاي آن به همراه شرايط بستر طراحي و ارائه شد. دانش‌افزايي: با توجه به فقدان پژوهش جامع در ايران در اين خصوص، مدل چندوجهي طراحي‌شده حاصل ديدگاه خبرگان مختلف در سطوح ذكر شده بوده و ديدگاه جامع و وسيعي از راهبردهاي ارتقاي كيفيت حسابرسي مالياتي در نظام ماليات ‌بر ارزش ‌افزوده در ايران در سطح كار حسابرسي مالياتي«گروه حسابرسي مالياتي» ارائه مي‌نمايد.