بررسي جايگاه آموزش هنر بر مبناي جامعه در كتاب‌هاي درسي فرهنگ و هنر دوره اول متوسطه

Community- Based Art Education in the Secondary Education Culture and Art Curriculum

رويكرد آموزش هنر بر مبناي جامعه با توجه به اهميت بحث تربيت­ هنري و به قصد برقراري ارتباط نزديك­تر بين جامعه، فرهنگ و آموزش، مطرح شده است. از اين­رو هدف مقاله، تبيين جايگاه آموزش هنر بر مبناي جامعه در برنامه درسي هنر دوره اول متوسطه است. اين مقاله به روش تحليل محتواي كيفي و كمي انجام گرفته است. جامعه و نمونه پژوهش با هم برابر بوده و شامل كتاب­هاي درسي فرهنگ و هنر دوره اول متوسطه در سال تحصيلي 97-1396 بوده است. ابتدا مؤلفه ­هاي رويكرد آموزش هنر بر مبناي جامعه به روش تحليل محتواي كيفي، از طريق كدگذاري و مقوله بندي كتاب­هاي مورد مطالعه و رفت و برگشت با مباني نظري پژوهش تدوين گرديده است كه موجب استخراج چهار مؤلفه شده است. سپس كتاب­هاي درسي فرهنگ و هنر دوره اول متوسطه ايران در سال تحصيلي 97 -1396 بر اساس آن مؤلفه ­ها به شيوه ­ي كمي تحليل شده است. نتيجه تجزيه و تحليل داده ­ها مبين آن است كه از 1523 مورد واحد شمارش، در مجموع 369 مورد فراواني در رابطه با اين رويكرد مي­باشد كه از اين ميان بيشترين تأكيد بر مؤلفه «توجه به تفاوت­هاي هنرهاي قومي» (67/12 درصد) و پس از آن «معرفي هنر فرهنگ­ هاي بومي/ منطقه­ اي» (33/8 درصد) مي­باشد. دو مؤلفه ديگر، «دخالت دادن هنرهاي بومي/ منطقه­ اي به عنوان تجربيات آموزشي» (95/2 درصد) و «استفاده از ظرفيت­هاي انواع رسانه­ هاي آموزشي هنر مبتني بر محيط» (26/0 درصد)، جايگاه درخور توجهي در اين كتاب­ها نداشتند.

Community-based art education approach is introduced based on considering the importance of art education and aimed to establish a closer communication between society, culture and education. Therefore, the aim of the present study is to explain the placement of the community-based art education in the first phase of secondary education art curriculum. To achieve this aim, first the components of community-based art education approach have been explained. Then the art textbooks in the first phase of secondary education in the academic year 2017- 2018 have been analyzed based on those components. This study is a descriptive-applied research and quantitative and quantitative content analysis method has been conducted. The finding showed that out of 1523 cases of counting units, a total of 369 are related to this approach, of which the most emphasized is on the component of "Attention to differences in ethnic arts" (12.67%) and then "Introducing the arts of native / regional cultures" (8.33%). Two other components, "Interfering native / regional arts as educational experiences" (2.95%) and "Using the capacities of environmental education arts educational media" (0.26%), have not a noteworthy placement in these books. This research shows that although community-based art education approach in the curriculum in Iran is very much emphasized in theory, we have seen less of its effects in the content of the art curriculum in practice.